The article discusses the comparative aspect of the representation of linguistic data about horses in Kazakh and English. The article summarizes the ethnocognitive nature of language units in relation to horses. We know that the horse occupies a special place in human society, it has become a means of transportation of the nation, a close friend, even a sacred totem character, and now it has become one of the most revered mythical characters of the nation. It was also mentioned that in most of the winged words and alternative proverbs often used among men, a horse is often found, and it has been supplemented with phraseological language units. This scientific article analyzes the data obtained from historical sources of the two countries, is supplemented with comparative information, provides accurate and concise information, consistent data on the identity of each nation, phraseological units and proverbs. The study also attempted to compare the data of the language components used in Kazakh and English in relation to the horse. The theoretical significance of the work is determined by the growing interest in the study, the scale of the use of linguistic units in general in the Kazakh and English languages. The practical significance of the research results lies in the possibility of their application in pedagogical practice. The article uses a descriptive method, methods of linguistic and component analysis. The article summarizes the scope of application of linguistic data on horses from a sociolinguistic point of view and their adequate scientific assessment.

https://doi.org/10.48081/WYPH3657

2022

Выпуск 4

When studying the concept of "woman" in Kazakh literature, first of all, we take into account that the concept of concept is a complex structure transmitted by the ethno-cultural concept of a centuries-old idea of being, cultural values, short and deep truths transmitted from generation to generation, stored in our consciousness. In order to become a concept of conceptuality, it is necessary that the words used by the people have a close connection with the centuries-old culture, traditions, religion, mentality of this people, have an ethno-cultural degree. Speaking about the concept of "woman", it is necessary to distinguish these ethno-cultural characteristics. The article is aimed at identifying and studying conceptual concepts related to the image of a "woman" in Turkic mythology, including in Kazakh folklore. At the same time, identifying the ancient Turkic mythological "female" images, we tried to highlight their functions in the formation of modern "female" concepts. First of all, the "female" images in ancient history were identified and the characteristic features of each of them were classified. If such images as Tomiris, Queen Zarina, Elbilge-khatun were the starting point for the formation of the concept of "warrior", then the wolf in the legend of the Turkic history of creation served as the basis for the formation of ideas about "mother wolf" and "generation of the blue wolf". The fact that the opening of the door to the world of light by man is connected with the female substance gave rise to the conceptual concepts of "The Virgin", "Creator", "Light", "Mother Earth". The images of "women" in folklore samples also create complex semantic constructions. The creation of a historical description of the concept of "woman" will undoubtedly make it possible to highlight the internal cognitive structure of the modern conceptual system of "woman".

https://doi.org/10.48081/DCCK8920

2022

Выпуск 4

Әртүрлі мәдениеттерде елдің дамуы және жеке тұлғаның өмірі мен іс-әрекет етуіне тікелей қатысы бар еңбек негізгі құндылықтар қатарына жатады. Алайда, сол мәдениеттерде еңбектің концептуалдануы адамның дүниетанымы мен қоршаған дүниені тануы арасындағы басқа мәдениет өкілдерінен айырмашылығымен айқындалады. Орыс тілі мен мәдениеті өкілдері үшін еңбек тарихи тұрғыдан байлыққа жетуге бағытталмаған адамның маңызды іс-әрекеті болса, американдық лингвомәдениетте еңбек жақсы қаржылық жағдай, белгілі бір өмір деңгейін сақтау үшін емес, рахат алу үшін жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Ал неміс азаматы үшін еңбек тәртіп пен ұқыптылық, жұмысқа жауапкершілікпен қарау және ептілік секілді ұғымдардан тұрады. Осыда тұрғыда, бұл зерттеудің мақсаты қазақ тілі мен мәдениеті өкілдерінің тілдік санасында еңбектің концептуалдануын, оның этномәдени ерекшеліктерін айқындау және оны ассоциативті өріс түрінде бейнелеу болып табылады. Негізгі зерттеу әдісі 225 қазақ тілі мен мәдениеті өкілдерінің арасында өткізілген еркін ассоциативті эксперимент болды. «Еңбек» ынталандырушы сөзін қолданып өткізілген еркін ассоциативті эксперимент нәтижесінде ЕҢБЕК ассоциативті өрісі (300/95/53) қазақ тілдік санасында еңбектің күнделікті, ауыр, өмірлік жұмыс / адал, көп тер төгіп, болашағың үшін жұмыс жасау, маңдай, қара, таза төккен тер / көп тер төгу, ақша табу сияқты ұғымдармен ассоциацияланатындығын айқындады.

https://doi.org/10.48081/UNQY7861

2022

Выпуск 4

В данной статье комплексно рассматриваются теоретические проблемы поэтики психологизма, исследующего диалектику души, внутренний духовный мир, сложную природу литературного персонажа в романах Жусипбека Аймаутова. При анализе конкретных художественных текстов жанровые особенности психологического произведения определяются следующим образом: Во-первых, в психологической прозе есть сюжет, персонаж, период, время, тема, идея и т. д. Проблемы не могут выйти на первый план. Это не требуется. Во-вторых, самое главное здесь — внутренняя жизнь личности, мучительная судьба, которую переживает человек в период между жизнью и смертью, и превращение героя в сложную личность. В-третьих, в произведении углубленно анализируются не ряд случайных событий, а качественные изменения в сознании индивида, духовные потрясения, внутренние эмоциональные явления. В-четвертых, художественный мир психологической прозы глубоко анализирует конфликты мыслей и чувств, несоответствия слов и дел и дифференцирует их в художественной системе в соответствии со своими жанровыми требованиями. Кроме них, еще одним видом психологического анализа, имевшим место в литературе с древних времен, является психологическое двойничество и пейзаж, расширяющие рамки художественной образности произведений. В связи с этим основы и сущность психологического анализа в произведениях Жусипбека Аймаутова будут проанализированы с художественной точки зрения.

https://doi.org/10.48081/JRLC4032

2022

Выпуск 4

This article highlights the problems of modern word-formation in the English language. By their structure, complex and derived words are adapted to express and convey a figurative representation of the world: the presence of two or more bases presupposes an initial correlation with two or more referents, their comparison. Complex and derived words in modern English serve as a means of saving speech, as a way of concentrating information in compressive units, as well as imagery in a literary text, act as author's revisionalisms, all these issues are reflected in the presented article. The purpose of the study is to describe the morphological features of English nouns, the features of their structure and the process of formation of new units of nominative vocabulary. The objectives of the study determined the range of tasks that needed to be solved in the process of work: to reveal the features of the morphological structure of English nouns; to study the manifestation of morphological features of English nouns in written speech on the example of English-language articles; to show the difference in frequency characteristics and the degree of productivity of word-formation methods in the system of English nouns. The findings indicated in the article indicate the ability of a number of derived and complex words in the modern English language to show the morphological characteristics of certain parts of speech in their internal structure in the making of neologisms in modern English fiction.

https://doi.org/10.48081/POSF6868

2022

Выпуск 4

Распространение компаний сетевого маркетинга, появление оригинальных отечественных компаний, использующих модель бизнеса сетевого маркетинга повышает потребность в изучении дискурса сетевого маркетинга, при этом отсутствует детальное описание данного типа дискурса, что демонстрирует противоречие, нуждающееся в разрешении. Анализ дискурса осуществляется с различных позиций, находится на стыке многих наук. В данной статье представлено описание дискурса сетевого маркетинга как особого типа институционального дискурса – отражающего существование общественного института сетевого маркетинга. Опираясь на социолингвистический подход к исследованию дискурса, предполагающий анализ участников общения как представителей той или иной социальной группы и анализ обстоятельств общения в широком социокультурном контексте, мы предприняли попытку комплексно описать характеристики институциональности дискурса сетевого маркетинга. В обществе уже сформировано типичное восприятие социальной группы представителей компаний сетевого маркетинга, характеризующихся специфическим коммуникативным поведением. В статье описание институционального дискурса построено по схеме В. И. Карасика, описавшего научный, религиозный, политический дискурс и многие другие. Мы представили характеристику следующих компонентов дискурса сетевого маркетинга: типовых участников, хронотоп, цели, ценности, стратегии, жанры, прецедентные тексты, проиллюстрировали яркими частотными примерами характеристики исследуемого институционального дискурса.

https://doi.org/10.48081/XQOD2433

2022

Выпуск 4

Бұл мақалада кірме сөздердің көбеюі салдарынан сөз тудыру процесінің жандануы нәтижесінде тілімізде пайда болған, сөзжасамда толықтай әлі де зерттелмеген, бір бөлігі кірме бөлшек немесе сөз, ал екінші бөлігі төл бөлшек немесе сөз болып келетін терминдер қарастырылады. Бұл терминдердің шетел тіл білімінде аталу жолдары көрсетіліп, қазақ тіл біліміне аударылған «қоспа», «будан» нұсқаларынан мақалада «будан» атауы таңдалынады. Будандардың тіл білімінде пайда болу тарихы мен зертелуі жайлы мәліметтер беріледі. Будан терминдердің терминқордағы үлес-салмағын анықтап, жасалу тәсілдерін, мағыналық жəне құрылымдық ерекшеліктерін көрсетіп, тілдік табиғатына тереңірек үңіліп, жан-жақты қарастыру мәселесі қазіргі қазақ тіл білімінің, терминтанудың зерттеу нысаны бола алмай отыр. Бұл мәселені зерттеудегі ең негізгі мәселелердің бірі – будан терминдердің жасалу жолын анықтау. Мақалада қазақ тіліндегі будан терминдердің жасалу жолдары көрсетіледі. Будан терминдерді жасаушы терминбөлшектер мен будан терминдердің құрылымдық бөліктері сипатталады. Сонымен қатар бір бөлігі кірме сөздерден тұратын терминдердің құрамы мен жасалу жолына байланысты синтетикалық тәсіл арқылы жасалған будан терминдер талдау жасалынады. Талдау барысында қосарлану, сөзқосым, тіркестіру, қысқарту тәсілдері арқылы жасалған будан терминдер көрсетіледі. Нәтижесінде будан терминдердің жасалу моделдері анықталды.

https://doi.org/10.48081/FXPI7754

2022

Выпуск 4

Мақалада қазақ және дүнген мақал-мәтелдеріне салғастырылмалы түрде лингвомәдени талдау жүргізіледі. Лингвомәдени бірліктерге талдау жасау барысында қазақ және дүнген халқы мәдениетінің сабақтастығы мен өзіндік этникалық ерекшеліктеріне назар аударылады. Дүнген ұлттық тағам дайындау мәдениетіне қатысты мақал-мәтелдерге лингвомәдени талдау жүргізіліп, қазақ халқының ас-тағам дәстүрінен эквивалент болатын атаулар, әдет-ғұрып үлгілері келтіріледі. Этностық ерекшелік пен өзгешелікті халықтың заттық мәдениеті, оның ішінде тұрмыстық мәдениеті жан-жақты танытады. Дүнген ұлтының ғасырлар бойы қалыптасқан ұлттық дүниетанымы, наным-сенімі, әлеуметтік көзқарасы, салт-дәстүр, ырым-тыйымдар жиынтығы халықтың күнделікті тұрмысын бейнелейтін мақал-мәтелдердің бойында көрініс тапты. Олардың ішінен, әсіресе, ас-тағам дайындау ерекшелігі мен оған байланысты әдет-ғұрып үлгілерін сипаттайтын мақал-мәтелдерді ажыратамыз. Дүнген ұлттық тағам дайындау дәстүрі қытай мәдениетінің жалғасы бола тұра, ислам дінінің ықпалы тиген өзіндік сипатқа ие болды. Дүнген тағамы азық-түлік таңдаудан бастап тағам дәстүріндегі тыйымдар, этика-эстетикалық нормалармен ерекшеленеді. Дүнген тіліндегі лингвомәдени бірліктерге талдау жасау барысында қазақ халқының салт-дәстүрінде кездесетін бірдей, ұқсас элементтермен салыстырылады. Сонымен қатар дүнген ұлтының этникалық ерекшелігін танытатын, әдет-ғұрпынан хабардар ететін мақал-мәтел үлгілері де берілген. Қазақ және дүнген халқының рухани сабақтастығының бір саласы – ас-тағам мәдениеті, оған қатысты екі ұлтқа ортақ және ұқсас әдет-ғұрыптар екеніне көз жеткізілді.

https://doi.org/10.48081/AZJX7635

2022

Выпуск 4

В данной статье рассмотрены лингвокультурологические особенности архетипа литературного героя «трикстера» в английских народных сказках как воплощение образа героя-хитреца, обманщика и ловкача, одного из наиболее значимых литературных архетипов. Цель статьи – поиск и лингвокультурологический анализ черт, присущих «Трикстеру» в сказочном образе героя-хитреца на материале некоторых волшебных и бытовых английских народных сказок. В работе были рассмотрены такие народные сказки, как: «Джек и бобовый стебель» ("Jack and the Beanstalk”), «Джек – убийца великанов», ("The Adventures of Jack the Giant-Killer"), «Джек Хэннефорд» ("Jack Hannaford"), «Ленивый Джек» ("Lazy Jack"), «Джек и золотая табакерка» ("Jack and his Golden Snuff-box"). Кроме того, проводится лингвокультурологический анализ лексических средств, используемых в сказках, отображающих национально-культурные особенности народа, поиск общего и отличий с русскими сказками. Авторы приходят к выводу о том, что мифологизированный герой английских народных сказок в образе простака и хитреца (в рассматриваемых сказках это герой по имени Джек) является собирательным, а некоторые черты характера (трюкачество, хитрость, обман, ловкость, находчивость) сближают его с Трикстером.

https://doi.org/10.48081/DYQD4170

2022

Выпуск 4

Қазіргі таңда көне түркі тілдерін зерттеудің, сонымен қатар топонимикалық жүйенің негізгі әрі маңызды міндеттерінің бірі – тарихи құнды материалдарды терең тарихи-лингвистикалық талдау, зерттеу нәтижелерін айқындау, қорытындылау және де тарихи атауларының қалыптасуының, таралуының, өзгеруінің тілдік заңдылықтарын анықтау болып отыр. Осы орайда, аталмыш мақалада Шығыс Қазақстан облысы, Үржар ауданының топонимикалық жүйесінің тілдік қабаттары тарихи-лингвистикалық аспектісіне зерттеу жасалды. Зерттеу барысы Үржар ауданының өткенінің құпияларын ашуға ықпал ете отырып, тіл тарихы мен халықтың күрделі мәселелерін нақтылау үшін құнды ақпараттарды айқындауға мүмкіндік берді. Әсіресе, аймақтың этникалық құрамымен, сондай-ақ қазіргі таңдағы Үржар ауданындағы ұзақ уақыт өмір сүрген әртүрлі халықтардың араласу, тілдік қабаттары және көші-қон үрдістерімен тығыз байланысты екендігі анық көрінді. Сонымен қатар, Шығыс Қазақстан облысы, Үржар ауданының топонимикалық жүйесінің тілдік қабаттары тарихи-лингвистикалық бейнесін сенімді әрі толыққанды зерделеу үшін кешенді әрі ауқымды ғылыми көзқараспен қалпына келтіруге болады екендігін алға тартуға болады. Осыған сәйкес, Үржар ауданы топонимикалық жүйесінің тілдік қабаттары тарихи-лингвистикалық негізін зерттеу барысында - қол жетімді тарихи дерек көздерді саралау, лингвистикалық ақпараттарды есепке алу, талдау, салыстыру, жалпылау кейіннен синтездеу және тағы да басқа әдіс-тәсілдері қолданылды.

https://doi.org/10.48081/UWVV4166

2022

Выпуск 4