Мақалада сөйлеу портретіне, прагмалингвистика ұғымдарына қатысты зерттеулерге шолу жасалып, қазіргі қазақ саясаткерлерінің сөйлеу портретінің прагмалингвистикалық аспектілері қарастырылды. Олардың сөйлеген сөздеріне, пікірлеріне, сұхбаттарына сөйлеу портретінің прагмалингвистикалық әлеуеті тұрғысынан кішігірім талдаулар жасалды. Қазақ саясаткерлері сөйлеу портретін қарастыруда функционалды және жасырын прагмалингвистика ұғымдары мен талдау тәсілдері қолданылды. Прагматиканың дәстүрлі мәселесі – сөйлеу актілеріне, тыңдаушыға әсер етудің белгілі бір ниеттері мен стратегияларын өзектеудегі сөйлеушінің басымдықтарына назар аударылды. Прагматикалық мән теориясы мен айтылымдардың астарлы мағыналары, сөйлеушінің ниеті мен айтқан сөзі арасындағы мағына өзгеше болу мүмкіндігі, айтылымдар мағынасына кірмеген жайттарды, айтылған сөздің астарлы мәнін ой-тұжырымдап шығарып алу мүмкіндігі, мағыналық ой-тұжырым – импликатура, прагмалингвистиканың өзегін құрайтын сөйлеу актілерінің теориясына қатысты мәселелер сөз болды. Жасырын және функционалды прагмалингвистика ұғымдарының анықтамалары зерделеніп, жасырын прагмалингвистика тұрғысынан қазақ саясаткерлерінің сөйлеу портретін сипаттауға ұмтылыс жасалды. Сөйлеу актісінде бейсаналық, автоматты түрде таңдалған, бұрыннан қалыптасқан сөйлеу әдеттеріне байланысты сөйлеу қылықтарының жиынтығы, тілдік бірліктерінің грамматикалық және лексикалық мағыналары қосымша реңк жүктейтіндігі анықталды.

https://doi.org/10.48081/XKPQ1791

2021

Выпуск 2

В статье рассматриваются приемы реализации речевых тактик стратегии дискредитации. Выявлены примеры использования речевых средств в манипулятивных целях. Одними из средств манипулирования общественным сознанием являются устойчивые обороты. Представлены результаты анализа казахстанских СМИ с вербально выраженной манипулятивной направленностью. Актуальность исследования обусловлена тем фактом, что для масс медиа значимым и в то же время неоднозначным является вопрос, связанный с выбором стратегий и тактик, обеспечивающих наибольшую результативность в достижении поставленной цели. Впервые описаны и формализованы устойчивые обороты как одни из лексических маркеров манипулятивности. Демонстрируется манипулирование сознанием адресата путем использования устойчивых оборотов при реализации различных тактик. Делается вывод о том, что использование устойчивых оборотов, актуализация разных тактик в рамках стратегии дискредитации, замена слов-компонентов или перестановка частей предложения, усечение или сокращение состава, изменение состава фразеологизма, влекущее за собой изменение смысла на противоположный, вставка во фразеологизм конкретизирующих, уточняющих определений, дополнений свидетельствуют о языковой игре, используемой пишущим для реализации манипулятивного воздействия на адресата. Модификация устойчивого оборота создает эффект новизны и целенаправленного воздействия на читающего / слушающего.

https://doi.org/10.48081/STCO6599

2021

Выпуск 2

Мақалада баспасөздің қоғамда атқаратын қызметі сараланып, «Қазақ» газетінің бетінде көтерілген мәселелер жайы сөз болады. «Қазақ» газеті редакторларының азаматтық белсенділігі мен шығармашылық ізденістері талданады. Олардың ұлттық сананың оянуына, демократиялық күштердің бірігуіне, ұлт-азаттық қозғалыстың жандануына жол салып, саяси зәру мәселелерді батыл көтеріп, пікір алмасуға шақыру жолындағы еңбегі айтылады. Газет редакторлары газетті шығарудағы ешқандай қиындыққа қарамай, газет бетінде мақала, әңгіме, сын, өлеңдер т.б. молынан жариялап отырған. Газет беттерінде ғылыми-көпшілік мазмұнды мақалалар, қазақ тілі және әдебиет мәселелері, қазақ жастарына арналған мақалалар, оқу-ағарту, бала тәрбиесі, жазу мәселесіне қатысты т.б. материалдар жарияланды. С. Торайғыров, М. Жұмабаев, Ш. Құдайбердиев, М. Дулатов, А. Құнанбаев, А. Байтұрсынов т.б. шығармалары жарық көрді. А. Байтұрсынов пен М. Дулатовтың Абай Құнанбаевқа арнап жазған сыни мақалалары, А. Байтұрсыновтың оқу-ағарту, жазу және тіл мәселесіне қатысты мақалалары осы газет бетінде жарияланып, өз бағасын алды. Ұлт ұстазы А. Байтұрсыновтың мақалаларында қазақ мектептеріндегі оқу жүйесін реттестіру және оқулықтар жазудың қажеттілігі, жазуды жетілдіру жөнінде маңызды мәселелер көтерілген. «Қазақ» газеті халыққа дұрыс бағыт көрсетіп, ел болашағы үшін қызмет еткен басылым болғаны туралы тұжырымдама жасалады

https://doi.org/10.48081/CWID7149

2021

Выпуск 2

В статье рассматривается специфика акцентологических норм современного русского языка и некоторые методологические принципы организации учебного материала при изучении русского языка как иностранного. Указаны наиболее сложные случаи постановки ударения и предложены методологические приемы, способствующие усвоению норм ударения. Также в статье рассматриваются актуальные проблемы орфоэпической точности и правильности профессиональной речи. В качестве предмета исследования предложены языковые явления, иллюстрирующие как нормативные, так и профессиональные аспекты русского языка, цель статьи – показать взаимосвязь профессиональной речи и литературной нормы. В статье делается вывод о том, что отношение к языковой норме в профессии должно быть строгим и принципиальным.

https://doi.org/10.48081/FLDO3257

2021

Выпуск 2

Мақалада қазақ әдебиетінде постмодернизмнің пайда болу алғышарттары мен қалыптасу тарихы, оның әдеби формалары, даму ерекшеліктері қазіргі қазақ жазушыларының прозалық туындылары негізінде талданады. Әлемдік әдебиет пен қазақ әдебиетіндегі постмодернизм құбылыстарына салыстырмалы талдау жүргізіледі. Мазмұндық-құрылымдық өзгерістері сараланып, ХХ–ХІХ ғасырдағы постмодернизмнің негізгі бағыт-бағдары талданады. Постмодернистік мәтіннің негізгі сипаттамалары мен көркемдік ерекшеліктері айқындалған. Постмодернизмнің қазіргі әдеби процесте көркемдік және дүниетанымдық жүйе екендігі қарастырылады. Қазіргі әдеби кеңістіктегі постмодернистік тенденциялардың ерекшеліктері туралы еңбектер басшылыққа алынды. Постмодернизмнің басты белгілері, қазақ әдебиетіндегі көрінісі әлемдік әдеби процесс аясында пайымдалады. Қазақ әдебиетінде постмодернистік сарында қалам тербеген жазушылар Д. Амантайдың «Гүлдер мен кітаптар», А. Жақсылықовтың «Сны окаянных» («Малғұндардың түстері»), А. Кемелбаеваның «Ағаш үй» шығармаларындағы постмодернистік тенденциялар зерделенді. Постмодернизмнің жаңа жаһандық рухани құндылықтарды бейнелеудегі рөлі мен постмодернизмнің табиғаты, көркемдік- эстетикалық мәні туралы қорытындылар жасалады

https://doi.org/10.48081/RQMK6053

2021

Выпуск 2

Современный процесс информатизации образования требует разработки новых педагогических технологий, которые опираются на применении информационных и коммуникационных технологий. Смешанное обучение является образовательной технологией, интегрирующей традиционное и электронное обучение. Данная статья посвящена вопросу теоретического изучения смешанной формы обучения в современном образовательном пространстве ВУЗа. В современном образовании электронно-образовательная среда является не просто одним из возможных элементов, но и необходимым условием для функционирования ВУЗа. В данной статье раскрываются основные вопросы сущности синхронного и асинхронного обучения на основе анализа отечественной и зарубежной литературы, где основной акцент сделан на определении самого понятия, а также выявлении особенностей такой формы обучения, также даны рекомендации по применению смешанного обучения иностранному языку в зависимости от мотивации студентов, а также их уровня образования. В статье на материале отечественного и зарубежного опыта проанализированы теоретические наработки по особенностям применения смешанного обучения, практика организации такого взаимодействия при изучении иностранных языков и сформулированы педагогические условия и возможности применения цифровых технологий обучения

https://doi.org/10.48081/ENEP2076

2021

Выпуск 2

Бұл мақалада мүшеленбейтін сөйлемдердің ешқандай түріне (атаулы, генитив, вокативті, одағайлы, модаль сөзді сөйлемдерге) келіңкіремейтін, құрамы бір немесе одан да көп сөзден тұратын, бірақ өз ішінде мүшеге жіктелмейтін, біртұтас мағына беретін құрылымдар қарастырылады. Коммуникемдер функционалды-семантикалық жағынан топтастырылып, әрқайсысына тілдік деректер беріліп, беретін мағыналары анықталды. Соңында коммуникемдерге анықтама келтіріліп, өзіндік ерекшеліктері анықталды. Отандық және шетелдік білікті ғалымдардың ұсынған материалдарына сүйене отырып, зерттеуде салыстыру, аудару, түйіндеу, жіктеу әдістері қолданылады

https://doi.org/10.48081/VJYA9076

2021

Выпуск 2

Қазақ әдебиеттану ғылымында ақын, ғұлама, Мәшһүр Жүсіп Көпейұлының мұрасының алар орны ерекше. Ұзақ жылдар бойы ақынға «діншіл», «ұлтшыл» атты негізсіз айыптаулар тағылып, ақын шығармаларын зерттеп, зерделеуге тиым салынды. Тек тәуелсіздік алғаннан кейін ғана, ақын мұрасы халықпен қайта қауышты. Мақалада, Мәшһүр Жүсіп Көпейұлының мол мұрасын, қолжазбаларын осы күнге дейін жетуіне, сақталуына мол үлесін қосқан ұстаз, Мәшһүр Жүсіптің кенже ұлы Мұхаммед Фазыл Жұсіпұлының ғұмыры мен атқарған еңбегі туралы айтылады. Мәшһүр Жүсіп Көпейұлының көзі тірі кезінде ақынның өз мектебі қалыптаса бастады. Осы мектептің көрнекті өкілі Мұхаммед Фазыл Жұсіпұлының «Мәшһүртану» ғылымына қосқан үлесін көрсету

https://doi.org/10.48081/KBYY5579

2021

Выпуск 2

Диминутивті семантикалық және морфологиялық категория ретінде зерттеулердің көптігіне қарамастан, жұмыстың көп бөлігі осы категорияның зат есімдердегі түрін зерттеу негізінде жүргізілді. Бұл мақалада әртүрлі құрылымдық тілдердегі диминутивті адъективтердің морфологиялық ерекшеліктері қарастырылады. Әр түрлі құрылымдық тілдерді салыстыру кезінде морфологиялық және ономасиологиялық тәсілдердің үйлесімі қолданылды, яғни контекстегі диминутивті мағына да, морфологиялық формалар да ескерілді, бұл ағылшын, қазақ және орыс тілдері сияқты тілдерді салыстыру кезінде диминутивті адъективтердің ерекшеліктерін неғұрлым толық сипаттайды. Кейбір тілдерде (мысалы, орыс тілінде) диминутивті мағынаны беру үшін сын есім жұрнақтарының бекітілген жүйесі бар. Әйтсе де, қатаң модельдері жоқ басқа тілдердің өзі де морфологиялық деңгейде диминутивтіліктің реңктерін көрсете алады. Белгілі бір сөзжасамдық процестің жеке тілде болмауы оның типологиялық ерекшеліктеріне байланысты

https://doi.org/10.48081/YGFO9689

2021

Выпуск 2

Мақалада К. Юнг анықтаған Эго немесе европаша Self, яғни Өздік (Самость) архетипінің Абай шығармаларындағы айқындалу ерекшелігі қарастырылған. К. Юнг поэзияда ақындардың ерекшелігін, өмірге, жалпы әлемге танытатын өзіндік «менін», ақынның Эгосы деп атаған болатын. Әрбір ақынның эгосы оның шығармаларында белгілі бір символмен, кескінмен анықталатынын атап көрсеткен болатын. Абай шығармаларында ақынның «мені» жүрек архетипі арқылы танылатыны, оның өлеңдерін талдау арқылы зерттелді. Абайдың көптеген өлеңдеріндегі «Жүрек» және «Көңіл» архетиптері қазақ әдебиетіндегі ақынның Эгосын айқындайды. «Жүрек» архетипі «Жүректе қайрат болмаса», «Ауру жүрек ақырын соғады жай», «Жүрегім нені сезесің», т.б. өлеңдерінде өзіндік мотивке ие болып, ақынның тылсым сыры мен жан-дүниесін жарқырата танытты. Жүрек архетипі адамзат жаралғаннан бері, сонау есте жоқ ескі заманнан бүкіл әлем халықтарында биологиялық, философиялық, тілдік концептіге ие болып келеді. Ал қазақ поэзиясында жүректі көркем шығарманың идеясына, сюжетіне, образға, символға айналдырған – Абай. Ақын қазақ әдебиетінде жүрек мифологемасын, мифопоэтикасын жасады деп батыл айта аламыз. Қазақ поэзиясында Абайдың жасаған жүрек образы күллі қазақтың жүрегін бейнелейді

https://doi.org/10.48081/EDPA8589

2021

Выпуск 2