Статья посвящена исследованию современного языка СМИ как основной сферы функционирования и трансформации литературного языка. Язык современных СМИ характеризуется стилистическим разнообразием, открытой и динамичной структурой, что вызывает перманентный интерес лингвистов. Объектом исследования являются труды современных ученых в области языка казахстанских СМИ, рассматривающих его функционирование в различных позиций. Цель работы – выявление и классификация основных научных направлений ученых в области языка казахстанских СМИ. При исследовании в работе были применены классические научные методы анализа и синтеза, а также метод критического анализа источников. В результате исследования авторы классифицируют труды современных ученых по различным признакам и выделяют лексико-фразеологические, дискурсивно-прагматические, лингвокогнитивные, идиостилевые и конвергентные исследования современного казахстанского языка СМИ. Авторы отмечают, что большинство работ посвящено газетному дискурсу, так как в нем наиболее оперативно и полно отражается динамика языковых процессов. Также отмечается, что в основном исследования направлены на изучение лексико-фразеологической системы современного языка СМИ. В заключении автор приходит к выводу, что современные исследования казахстанских СМИ, в целом, имеют диффузный характер и требуют концептуального продолжения и комплексного анализа.

https://doi.org/10.48081/WVSK9101

2023

Выпуск 2

Қазіргі уақытта Қазақстанның алдында еліміздің тарихи өткенінен бастау алатын геосаяси, экономикалық, демографиялық, мәдени-патриоттық сипаттағы өзекті мәселелер тұр. Осы проблемаларды шешу үшін ғылыми негіздерге сүйену қажет. Әсіресе гуманитарлық сала бойынша этникалық, патриоттық сипаттағы географиялық атаулар - топонимдерді зерттеу маңызды, өйткені бұл қазақ халқының тарихи жады. Мақалада қазақ халқының топонимдік аңыздары қарастырылып, жер-су атауларының өскелең ұрпақ бойына отансүйгіштік қасиет дарытып, туған жерге деген сүйіспеншілікпен байланысы сараланды. Нәтижесінде қазіргі патриотизм аясындағы этнопсихологиялық жәйттерге негізделген «Туған жер» концептісі зерттелді. Топонимдік аңыздардағы «Туған жер» концептісінің әр аңыздан менмұндалап тұруы қазақ халқының жаугершілік заманда өмір сүрген қайсар, батыр халық екендігінің анық айғағы. Туған жері үшін жанын пида етуге әзір қаншама ер-азаматтардың, батырлардың ерлігіне куә болған табиғат, батырларымен абыройлы болған халық сол мекенге болып өткен оқиғаға сай атау берген. Кең байтақ қазақ жерінің әрбір тасына дейін, өзен-көліне дейін атаусыз емес. Әрқайсысының өзіне тән немесе сол жерде орын алған оқиғаға байланысты қойылған атаулары бар. Ұзақ жылдар бойы басына қара бұлт төніп, өзгелердің қиын қыспағын басынан өткерген момын халқымыздың мәселе туған жердің тағдырына келіп тірелгенде намысқа салып, атойлап, буырқанған қара күшке ие болатындығын тарихтан көріп отырмыз. Батырлардың қаһармандығы тарих беттерінде – аңыздарда қалды. Отан үшін отқа түскен ерлердің қайсарлығы жер-су атауларында қалды. Қазақ жерінің әр шартарапы кезінде болып өткен орасан оқиғалардың, сол оқиға ішінде өткен ерлердің, сол ерлерін дәріптеген дана халықтың тағдырын тасқа жазған сынадай анық бейнелеп тұр.

https://doi.org/10.48081/LWLO3479

2023

Выпуск 2

Осы мақалада Мәшһүр Жүсіптің ортаншы ұлы Мұхаммедәменнің көркем бейнесі ашылады. Жалпы Мәшһүр Жүсіптің ақындық мектебі тұрғысынан толыққанды зерттеуді қажет ететіндігі жиі айтылуда. Осы орайда ұрпақтар арасындағы сабақтастық, тақырып үндестігі, көтерілген мәселердің ортақтығы, кейіпкерлер әлемінің тұтастығы секілді категориялар басты назарға ілінуге тиіс. Ендігі бір жағынан тарихи аспекті тұрғысынан да сараланып, пайымдала түсуі керек. Сондықтан осы мақалада Мұхаммедәменнің азаматтық тұлғасы ашылып, автордың өзіндік көзқарасы тұрғысынан зерделенді. Мұхаммедәмен өз заманында қоғамдық-саяси науқандарға белсене ат салысқан тарихи тұлға, алғашқылардың бірі болып білім орындарын ашқан педагог. Оның кісі қолынан қаза табуы Мәшһүр Жүсіптің «Әмен қазасына», «Әменді жоқтау» секілді туындылардың дүниеге келуіне себеп болды. Осы шығармалары арқылы Мұхаммедәменнің көркемдік-тарихи бейнесі айқын көрініс тапқан. Сол себептен мақалада оның жеке адами қасиеттері талданып, тұлғалық-азаматтық қызметтік жолындағы байланыстың бірізділігін ашуға талпыныс жасалған. Сонымен қатар, Мұхаммедәменнің кей өлеңдері Мәшһүр Жүсіптің 20-томдығында жарияланған. Еңбекте қос тұлғаның шығармалары арасындағы тақырып үндестігі де біршама сөз етілген. Осылайша Мұхаммедәмен көтерген мәселелер арқылы тақырыптардың сабақтастығы мен өміршеңдігі қаузалған.

https://doi.org/10.48081/NCCT8146

2023

Выпуск 2

Мақалада интернет пен ақпараттық технологияның қарқынды дамуы негізінде пайда болған интернет-коммуникация жанры – блогтің қалыптасу тарихы қарастырылып, ғалымдардың ол жөнінде білдірген пікірлері сараланған. Осы бағыттағы шетелдік және отандық зерттеушілердің ғылыми еңбектері талданып, олардың әлеуметтік, психологиялық, психолингвистикалық, когнитивтік, лингвомәдени, прагматикалық, паралингвистикалық т.б. зерттеу аспектілерде зерделенгені айқындалған. Сондай-ақ автор тарапынан блогке берілген анықтамалар сипатталып, өзіндік тұжырым да шығарылған. Ол мазмұндық және техникалық тұрғыдан түйінделеді: 1) блог – мәтін, сурет, сілтеме, анимация түріндегі ақпарат (контент немесе мазмұн); 2) блог – күнделіктер қағидаты бойынша құрылған, кері хронологиялық тәртіпте орналасқан, жарияланған уақыты көрсетілген мультимедиалық (тіл таңбалары, гиперсілтемелер, суреттер, аудио, бейне) сипаттағы жазбаларды қамтитын веб-сайт. Сонымен қатар мақалада кәсіби және кәсіби емес, жеке және топтық болып бөлінетін блогтің полифониялық, мультимедиалық, интерактивтік, гипермәтіндік, креолдану, анонимдік, қашықтық, еркіндік т.б. сынды сипаттамалары оның кең таралуы мен танымалдығының артуына ықпал еткендігі сөз болады, құрылымы көрсетіліп, ақпараттық, қатысымдық, ойын-сауық, шығармашылық, өзін-өзі таныстыру т.б. атқаратын қызметтері қарастырылады. Бұл жинақтау, сипаттау, баяндау, талдау, салыстыру әдіс-тәсілдері арқылы жүзеге асырылады.

https://doi.org/10.48081/VDOA1662

2023

Выпуск 2

CLIL is an inventive approach that is swiftly being implemented at different levels in many schools of countries around the world. This leads to some representation of the needs and beliefs of teachers who are struggling to integrate content and language. Teachers’ deeds, relationship, practices and expectations regarding the contemporary approach are important shifting to take into account and analyze in order to provide a successful accomplishment of Content and Language Integrated Learning practices in a secondary school practice. For this reason, focusing the attention on getting insights from the perspectives of CLIL in Applied Linguistics could facilitate the needs for the further development of the CLIL approach. This research reports on teachers’ perspectives on the accomplishment of CLIL in a particular context – secondary schools in different regions of the Republic of Kazakhstan (Aktobe and Karaganda). The study was focused on six schools and involved twenty-two teachers based on a questionnaire to shed light on teachers’ current experiences of CLIL, challenges and needs. The research showed that the implementation of CLIL is still forming, but the preparedness of teachers to carry out the CLIL approach shows a favourable attitude towards the implementation of an integrated way of learning language and content. Teachers’ experiences and needs should be taken into account for the enhanced and prolonged practices of CLIL.

https://doi.org/10.48081/SDYE8965

2023

Выпуск 2

В данной статье подробно рассматривается фольклористическая деятельность деятеля движения Алаш, лингвиста, литературоведа, собирателя редких образцов народной устной литературы, умелого переводчика, природоведа, историка X. Досмухамедова. В статье особое внимание уделяется докладу Х. Досмухамедова «Казахская народная литература». В докладе ученый указывает на следующие недостатки при изучении казахского фольклора: нехватка образцов прессы, малочисленность вариантов распространения, низкое благосостояние населения для их приобретения, а также недостаточное количество народных библиотек, малочисленность ученых–специалистов с фольклористическим образованием и др. И представляет населению пути его решения, в виде проекта-модели. Кроме того, Х. Досмухамедов разделил ученых–фольклористов на две группы: первая – это фольклористы с западной точки зрения (В. В. Радлов, Г. Н. Потанин, А. Диваев и др.). Вторая, ученые-фольклористы национальной направленности: М. Ж. Копеев, А. Байтурсынов, Х. Досмухамедов, А. Бокейханов, М. Ауэзов и др. В конце научного доклада видно, что ученый Х. Досмухамедов уделял особое внимание поэтическим образцам фольклора, а не прозаическим образцам, и больше рассматривал научные труды связанные с этой темой. Данный научный доклад является ценным научным произведением монографической степени, в основе которого лежит изучение фольклора с его публикационных, собирательских, исследовательских сторон.

https://doi.org/10.48081/GWKJ4255

2023

Выпуск 2

This article analyzes the function of Sharia terms in the song "Kozy Korpesh - Bayan Sulu", which is popular in the Turkic world. The work developed within the framework of the doctoral dissertation focuses on the topic that has been neglected in previous studies through analyzes with comprehensive scientific references. The reason is that the meaning and importance, value and necessity of this work are closely related to the new issue raised in the article. The artistic appearance of the song, the beauty of the plot, and the attractiveness of the language were particularly influenced by religious beliefs. This is the value of the article. It is known that religious principles are widely used in any of the lyric-epic poems. After all, the special place of poetic works in inculcating the conditions of Sharia in the mind of the country had a special influence on the demands of religion. In addition, religious motifs and national traditions have been found appropriate expression. The article will certainly help those who are studying the application of Islamic principles in works of art.

https://doi.org/10.48081/ASOC7092

2023

Выпуск 2

Мақалада қазақтың дана ақыны Абай Құнанбайұлының қарасөздері тіліне тезаурустық талдау жасау жолдары қарастырылады. Абай шығармалары – ізі өшпес асыл мұра, әдебиеттің негізгі константы. Оқырманның осындай асылдан үлгі алып, шығармаларынан рухани сусындауы жеке тұлға үшін ғана емес, ұлт келешегі үшін де азық болмақ. Бірақ қазіргі оқырман үшін Абай тілі ауыр болып жүргені белгілі. Ол Абай тілінің кемшілігі емес, ақын жүрегінен шыққан асыл сөзді түсіну үшін оқырман көзқарасы мен дүниетанымының кеңдігі қажеттігін айтады. Сол себепті де қарасөздердің ішкі концепциясын жете түсіну қажет. Қарасөздердің мәнін ашудың бірден-бір амалы әрбір сөзге тезаурустық талдау жасау болып табылады. Тезаурус – тілдік-лингвистикалық талдау жүйесінде ерекше маңызға ие құрылым. Тезаурустың жай сөздікке қарағанда мағынасы мен мазмұны ауқымды. Сондықтан да қарасөздердегі мәтіннің ішкі мазмұнын тезаурустық тәсіл арқылы талдау үлкен мәнге ие. Тезаурустық талдау аспектісі, ең алдымен, мәтіннің квинтэссенциялық мағынасын ашып көрсетуге негізделеді. Сөздіктің басқа түрлерінде сөздер әліпби реті бойынша тізбектелсе, тезаурустық сөздіктерде сөздер мағынасы бойынша топтастырылады. Бұл тұста қарасөздерде кездесетін сөздердің тек лексикалық мағынасын беріп қоймай, оның атрибуты мен гипернимдік сипатын ашып көрсету көзделіп отыр. Мақала АР14869894 «Абай қарасөздерінің тезаурусы» ғылыми жобасы аясында әзірленді.

https://doi.org/10.48081/QHQV2545

2023

Выпуск 2

TikTok is one of the popular applications that contain short-video sharing. Every year, the number of users grows up in every country, including our country Kazakhstan. They use TikTok not only as the media for entertainment and business but also as the media for learning. This research aims to investigate how the Tiktok application is used to improve students` speech abilities in English Language Teaching (ELT) and show students' viewpoints on the subject. TikTok is a useful application that not only improves speaking ability but also improves the students’ creativity, motivation, and vocabulary.The Tiktok app is one of the platforms that students use to hone their skills. The survey employed a descriptive-qualitative methodology and gathered information from several students using questionnaires. The responses to the queries revealed that: 1) Students frequently used the Tiktok application, particularly for English content, to hone their speaking abilities. 2) Students can be amused and kept from getting tired while learning English through the Tiktok app. However, the researchers found that the Tiktok application is a very creative medium to aid students in honing their speaking ability, particularly in ELT.

https://doi.org/10.48081/ZFGY9810

2023

Выпуск 2

The object of the study is Kazakhstani Internet texts posted on the social network Facebook. The choice of the object is substantiated with a study on the material of texts compiled by ordinary native speakers of Internet communicators that are in line with ordinary linguo-political science, linguistics of everyday life. The study of this type of texts, relatively recently appeared in human everyday life, can significantly expand scientific understanding of a person, communication and society. The purpose of the study is to determine the value factor of text generation of Kazakh virtual language personalities. The subject of the study is the correlation between the value potential of the source text and the value settings of the virtual linguistic personality, implemented in the Internet space. The results of the study showed that the texts of Kazakh language personalities are dominated by the value potential. A virtual linguistic personality is the bearer of the national heritage and culture, since it belongs to a certain linguocultural group, which has its own worldview and stereotypes, which are manifested in the text generation of Internet communicators. Appeal to various communicative spheres of written speech, in our case - to everyday virtual communication as a special zone, reflecting the beginning modification of the most important axiological dominants of Kazakh virtual communicators at the present stage. The studied type of Internet discourse in modern science belongs to the circle of scientific facts that have not yet been subjected to a detailed linguoculturological description within the framework of this issue, which determines the scientific novelty of the work.

https://doi.org/10.48081/YUSY1326

2023

Выпуск 2