The article analyzes texts produced through poetic tactics – one of the linguocultural units that reflects the national specifics of Kazakhstani Internet texts located in the virtual space. The Internet has also made it possible to develop poetic discourse, the authors of which can be any Internet user. Elements of poetic tactics used in the communications of Internet users model manifestations of national consciousness. Today, in the works of native speakers in the virtual space, it is common to find texts in the poetic form of the communicants’ own work or poetic texts that are not their own works, but partially or fully quoted from other sources, for example, from popular songs, poems of great folk poets, akyns. The goal is to consider the established concepts of poetic tactics in modern linguistics and study poetic texts that reflect the national characteristics of the Internet space. In the process of writing a work, methods of description, narration, and elements of linguocultural analysis techniques are used. They reveal the meaning of the poetic nature of communicants common in a certain folk culture, create the opportunity to determine their originality, and differentiate their functions. The choice of such tactics depends on the temperament, mentality, and values of a particular linguistic personality. As a result of linguoculturological and linguopersonological analysis of texts, it is concluded that « poetic tactics in Internet texts depict ideas, the spirit of the people based on the national image of the world and form the text generation of the Kazakh virtual linguistic personality».

https://doi.org/10.48081/VKFP2897

2024

Выпуск 2

Бұл мақалада Медиалингвистика саласы бойынша «Balapan» телеарнасы бағдарламалары тіліндегі отансүйгіштік құндылықтар туралы айтылады. Соңғы жылдары ұлттық мүдде мәселелері елімізге ортақ мәдени кеңістікте күн тәртібінде тұр. Бұл мәселе отандық медиа саласында түрлі тілдік бірліктермен өрнектеліп жүр. Халқымызды біріктіретін, қоғамға тән құндылықтарды, ортақ мүдделерді қалыптастыруға арналған іс-шаралар еліміздің халқын рухани байытады. Ұлттық құндылықтарды дамыту халықтың ұлттық мүдделері мен құндылықтарын ұстанудан басталады. Бұл үдеріс әр адамның балалық кезеңінен бойына сіңірілуі керек. Қазақ балаларының бойында осындай құндылықтарды дарытатын ең негізгі факторлардың бірі – телеарналардың қазақша мазмұнда болуымен қатар, отансүйгіштік мазмұндағы мәтіндер берілетін бағдарламалар. Әрбір бағдарламаның бала жасына сәйкес қызықты болуымен бірге бағдарламалардағы мәтіндерден отансүйгіштік дискурсы, прагматикасы сезілуі қажет. Осы бағыттағы зерттеу мақаламызда «Balapan» телеарнасындағы бағдарламалардағы отансүйгіштік идеясының дәріптелуі туралы қарастырылады. Медиалингвистикадағы отансүйгіштік идеясының бағдарлама мәтінінің арасына қажетті тілдік бірліктермен кіріктіріле отырып берілуі, оның тілдік қызмет атқаратындығы, бала көрерменге әсер етуі сөз болады. Бұл зерттеудің теориялық және практикалық құндылығының жоғары және зерттеу бағытының жаңа екендігін көрсетеді.

https://doi.org/10.48081/QRMK6992

2024

Выпуск 2

The present article deals with scientific works and research of the famous scientist Mitrofan Semenovich Silchenko, who made indispensable contribution to the development of Kazakh literature, his scientific and literature heritage. The article was developed within the framework of the doctoral dissertation “Scientific heritage of Academician M.S. Silchenko”. It is also important to determinate the position of the academician in the development of literature in general in the thirties and eighties of the last century. The purpose and objective of the article is to consider some scientific works of Mitrofan Semenovich Silchenko. There were systematized archival documents on the basis of a comparative analysis of the scientist, it was determined the position of the academician in the history of the development of Kazakh literature. There was also identified several directions of research by the scientist, such as the development Abai studies – the result of a study where Abai’s work was presented, which helped to more accurately and deeply understand the writer’s work, his historical era that gave birth to the poet and which he reflected in his works.

https://doi.org/10.48081/LCVT4007

2024

Выпуск 2

The article examines the value picture of the world of a person as a linguistic social personality, since values serve as an indispensable component of a person’s characteristics. Utilitarian values are defined as the dominant consideration in the article. To reveal them, utilitarianism is considered as the core of the principle of utility, when the main guideline for a person’s actions and thoughts is the good, both public and personal. The fundamental principles in considering utilitarianism were the studies of J. Mill, J. Bentham, F. Hutcheson, C. Bekaaria, C. Helvetius. The formation and development of utilitarian values are analyzed based on the material of artistic works of Russian- and German-speaking authors. Speech acts are analyzed, in which the statements and actions of people make it possible to judge the moral values of a person, evaluate his human dignity, as well as his dominant character trait. The results of the study show that the characteristics of values, their implementation and functioning in society are determined, first of all, by intersubjective relations. It is consciousness, as well as the spiritual and emotional state of people and social communities, that influence all spheres of human life. Numerous examples prove that utilitarian values are manifested in life through a person’s relationship to himself, to other people, to society and to nature.

https://doi.org/10.48081/TNCR3174

2024

Выпуск 2

The article examines the importance of studying dramatism in contemporary Kazakh prose. In today's global literature, the influence of modern times has been recognized in order to maintain the continuity of Kazakh literature. The problem of revealing the nature of dramatism in prose has been resolved. Dramatism in prose not only reflects societal values but also shapes the national literary worldview. Contemporary Kazakh writers are faced with various responsibilities. One of them is the effective use of dramatism in their works. It is clear that the nature of dramatism in prose is closely related to historical events, which underscores the diverse nature of its manifestation. While the debate on dramatism in prose can be divided into open and hidden, the particularity of the debate in contemporary Kazakh prose offers answers to questions about its essence. Exploring the inner struggles of characters in short novels sheds light on the social and cultural norms of Kazakh society. The analytical approach in contemporary literary studies often utilizes interpretative methods to examine the text. The development of the postmodern literary worldview is related to updating the interpretive approach. For instance, short novels with plots and actions but no central character. Interpreting such short novels necessitates the assistance of various humanities sciences such as psychology, sociology, and anthropology. The deduction method has been employed in interpreting dramatism to emphasize the significance of the debate in contemporary prose.

https://doi.org/10.48081/RFCR6189

2024

Выпуск 2

Статья посвящена анализу когнитивно-оценочной интерпретации понятия «гордость». Цель статьи – исследовать способы оценочной, референтной, языковой и содержательной интерпретации концепта в художественном тексте. Основные направления и идеи исследования заключаются в понимании интерпретации как процесса и результата субъективного понимания человеком мира и себя в этом мире, как процесс и результат субъективной репрезентации мира, основанной, с одной стороны, на общечеловеческих представлениях о мире, и, с другой стороны, на личном опыте взаимодействия человека с миром. Это проекция мира, знание о мире. Научная новизна – в привлечении к анализу концепта интегративного подхода, использовании интерпретативного, когнитивно-матричного и концептуального методов анализа. Методология исследования включает применение матричного формата знаний, концептуального анализа; когнитивно-матричного моделирования; моделирование частной когнитивной матрицы, контрастивно-сопоставительного анализа. Основные результаты: показана возможность привлечении интерпретативного подхода к анализу концепта «гордость», выявлены способы когнитивно-оценочной интерпретации, описана концептосфера художественного текста. В ходе сложной референтно-языковой и содержательно- интерпретирующей оценочной деятельности концепт «гордость», объективированный в языковой форме, формируется в результате понятийного осмысления признаков истинной гордости

https://doi.org/10.48081/LJXJ2793

2024

Выпуск 2

В данной статье исследуется влияние деятельности учащихся в научных проектах по русскому языку на формирование их научной речи. В современном образовательном пространстве акцентируется значимость развития учащихся в области научного и исследовательского мышления, а также владения научной речью. На основе анализа существующих научных исследований и практического опыта автор обосновывает значимость проектной деятельности в развитии научной речи учащихся. Для стимулирования и развития научной речи автором предлагается активное вовлечение учащихся в научные проекты. Отмечается, что такая практика способствует формированию навыков формулирования научных вопросов, анализа и интерпретации данных, аргументации и представления результатов, подведения итогов исследования. Автором подчеркивается важность коммуникативных навыков и развития критического мышления через коллективное исследование и обсуждение проектов. В статье приведены результаты анкетирования учащихся об уровне владения ими научным стилем речи, стилистический анализ научных текстов учащихся на начало и конец эксперимента. Эта статья представляет интерес для специалистов в области образования, педагогики и лингвистики, а также для всех, кто интересуется развитием научной речи учащихся.

https://doi.org/10.48081/NOXY9189

2024

Выпуск 2

Мақалада түркі тіліне жататын хотон тіліндегі дауысты дыбыстардың құрамы сөз болады. Хотон тілі жойылып кеткен тілдер қатарын құрайды. Хотон тіліне қатысты зерттеушілердің тұжырымдарын талдай отырып, оның қазіргі түркі тілдерімен, оның ішінде қазақ, қырғыз тілдерімен байланысын саралайды. Талдау барысында түркі халықтарына тән элементтердің сақталуы байқалады. Зерттеу нысаны ретінде хотон тіліндегі дауысты дыбыстар саны, сапасы, құрамы алынды. Жұмыстың мақсаты түркі тілдер тобына жататын жойылып кеткен хотон тілінің дыбыстық жүйесіне талдау жасау болып табылады. Кез келген тілдің лексикалық, грамматикалық ерекшеліктерін айқындау үшін, ең алдымен, сол тілдің дыбыстық құрамын, олардың пайда болу, өзгеру сырларын білу қажет. Дыбыстық өзгерістерді зерделеу барысында ғана, тілдің ішкі заңдылықтарын, туыстық байланыстарын анықтай аламыз. Сондықтан хотон тілінің ерекшелігін айқындауда дыбыстардың құрамын, түрлерін, жасалуын айқындау маңызды. Зерттеу барысында хотон тілінің дыбыстық жүйесінің қазіргі қазақ, қырғыз тілдерімен жақындықтары айқындалды. Хотон тіліндегі жалаң дауыстылар мен созылыңқы дауыстылардың ерекшеліктері анықталды. Қазақ тіліндегі, қырғыз тіліндегі материалдарға сүйене отырып, хотон тілінің айырмашылығы, ерекшелігі, дыбыстық сәйкестіктер сараланды. Хотон тіліндегі созылма дауыстылардың сөз ішінде қолданылу сипаты, пайда болу жолдары нақты тілдік деректер негізінде талданды. Хотон тіліндегі дауысты дыбыстардың тілдің, жақтың, еріннің қатысына қарай жасалу жолдарына сипаттама берілді.

https://doi.org/10.48081/NLPC5451

2024

Выпуск 2

Статья посвящена изучению индивидуальных стратегий, которые обучающиеся используют при создании когнитивных проекций в условиях учебного дискурса. Создание когнитивных проекций базируется на связи новой информации с уже существующими знаниями, что помогает индивиду лучше усвоить и применить учебный материал. В статье систематизированы модели, полученные в ходе анализа реакций-обоснований ответов на тестовые задания к тексту по грамотности чтения, представлена их классификация. Реакции-обоснования были созданы обучающимися только на те задания, которые они не смогли выполнить верно или при выполнении которых возникли трудности. Обоснования, рассмотренные как когнитивные проекции при восприятии текстов и заданий, классифицированы по следующим типам: тексты-рассуждения, тексты-убеждения, тексты-мнения, тексты-отрицания. Для выявления моделей, реализующих индивидуальные стратегии в работе использована методика когнитивного картирования и метод контент-анализа. Полученные результаты позволяют выявить особенности восприятия информации, содержащейся в тексте и заданиях, которые затрудняют выбор правильного ответа. На основе анализа особенностей поэтапного восприятия текста и тестовых заданий к нему предпринята попытка выявить возможные причины искажения содержания в процессе восприятия.

https://doi.org/10.48081/XITP2144

2024

Выпуск 2

В современном мире значительно возрос интерес научного мира к восприятию речи со стороны психологии и филологии как междисциплинарная основа. Так Копыленко М. М. указывает на специфическую функцию психики человека, которая рассматривает процессы восприятия слов, их организацию в памяти человека, особенности процессов речевого понимания и говорения. Структура и организация внутреннего лексикона человека, и в особенности его роль в процессах восприятия родной и иностранной речи, является одной из наиболее интересных и актуальных проблем современной психолингвистики, выражаемых понятием «ментальный лексикон". В статье описаны результаты экспериментального исследования по выявлению уровня и прочности усвоения внутренней иноязычной лексики в учебной ситуации на примере преподаваемой дисциплины «Профессионально-ориентированный английский язык» у студентов 3 курса педагогических специальностей университетов «Туран», ЕНУ имени Л. Гумилева. Следует отметить, что, несмотря на возрастающую роль английского языка в Казахстане в настоящее время, указанная психолингвистическая проблема, пожалуй, наименее разработана. Цель статьи - описать результаты научного исследования процесса вхождения иностранного слова в систему внутреннего лексикона студента на уровне профессиональной подготовки. Используемая методика: анкетирование (выявление порога «образовательного» лексического минимума, установление количества слов-стимулов) и сравнительная диагностика (на начало проведения исследования и при завершении). Исследование основывалось на данных, полученных от преподавателей английского языка университета, работающих со студентами курса выпускных педагогических специальностей в количестве 134 человек (ПиМНО, ПиМДО, Педагог-психолог). Основные выводы: полученные данные позволяют выявить специфику вхождения иноязычного слова в систему внутреннего лексикона студента на профессиональном уровне, составление словаря слов-стимулов.

https://doi.org/10.48081/VNPE5867

2024

Выпуск 1