This article discusses the approaches of business discourse research in Europe, North America and Kazakhstan. The article's authors have gathered, analyzed, and organized data to unveil the complete essence of business discourse genres in these countries and examine their use in the business world. For example, it was shown that various genres of business correspondence – commercial offers, contracts, customer communication, e-mail and fax communication were investigated. The works on business discourse are multifaceted: the written, oral, and network business discourse is studied from the point of view of pragmatics, cognitive science, complex and other approaches. It also reviewed studies written about innovations in the research of business discourse of these countries in recent years. A new focus in the study of business discourse among linguists is the analysis of gender relations and discourse as a manifestation of power. In general, this work is a useful resource for those who are looking for materials to guide their research or teaching business discourse.

https://doi.org/10.48081/EFAV8847

2024

Выпуск 4

В. В. Радловтың «Опыт словаря тюркских наречий» сөздігі (бұдан әрі Радлов сөздігі) – XIX-XX ғғ. түркі халықтарының лексикасын қамтыған түркология саласындағы бірегей лексикографиялық еңбек. Әсіресе қазақ лексикасының қалыптану мәселесін зерттеуде құнды материалдардың бірі болып саналады. Қазақ лексикасының бір қабаты кірме сөздер екенін ескерсек, оның ішінде араб, парсы сөздерінің В. В. Радлов сөздігінде лексикографиялану дәрежесі, семантикалық ерекшелігі, қазіргі қазақ тілінде қалыптану мен қайта жаңғыру мәселелерін арнайы саралауды, талдауды қажет етеді. Мақаланың мақсаты – В. В. Радловтың сөздігіндегі араб, парсы сөздерінің лексикографиялану, қазіргі қазақ тілінде қалыптану үдерісін талдау. Бұл мақсаттан мынадай міндеттер келіп шығады: сөздіктегі араб, парсы сөздерін лексикографиялану ерекшеліктерін сипаттау, топтастыру; араб, парсы сөздеріне лингвостатистикалық талдау жүргізу; араб, парсы сөздерінің қазіргі қазақ әдеби тіліндегі сабақтастығын, қалыптану үдерісін талдау. Зерттеу нәтижесінде лингвостатистикалық әдіс негізінде қазақ лексикасындағы араб, парсы сөздерінің саны анықталады; В. В. Радловтың сөздікке алған араб, парсы сөздерін лексикографиялауда өзіндік ұстанымдары айқындалады. Зерттеудің практикалық мәні: Қазіргі қазақ тіліндегі кірме араб, парсы сөздіктерін құрастыруда, сондай-ақ Қазақ тілінің ұлттық корпусының «Тарихи ішкорпусындағы» ауыз әдебиеті үлгілері мәтіндерінің метабелгіленімдерін әзірлеуде септігін тигізеді.

https://doi.org/10.48081/MRFF6853

2024

Выпуск 4

This article is devoted to the study of the urban fantasy genre, in which the city acts not merely as a backdrop but as an active subject of the narrative, influencing the plot and character development. The central hypothesis of this work is that the city's subject nature is a key genre-defining identifier in the studied genre. The research relies on Jacques Lacan's psychoanalytic method, which allows for the interpretation of urban elements in fantasy as symbolic constructions of the "Big Other" and the "Little Other". Within this approach, the city is viewed as a symbolic space that shapes the characters' identities and structures their interactions. In urban fantasy, the urban topos functions both as the Big Other, representing cultural and social structures, and as the Little Other, reflecting the characters' inner conflicts and processes of self-identification. The article also explores the historical development of the urban fantasy genre, from the works of Charles Baudelaire and Edgar Allan Poe to contemporary authors such as Neil Gaiman, Jim Butcher, and China Miéville. The contributions of these authors to the formation of the genre and the distinctive features of their works are analyzed. Special attention is given to the specificity of Kazakhstani literature, where the urban fantasy genre is currently underdeveloped. It is noted that in Kazakhstani literature, urban fantasy is not yet represented in its pure form, presenting opportunities for future authors and researchers.

https://doi.org/10.48081/KOCS6706

2024

Выпуск 4

The article discusses images in the works of Mashkhur Zhussip Kopeyev and their creation on the basis of didactic poems. To date, the works of the poet have been studied in the works of K. P. Zhussip [1], S. N. Sutzhanov [2], N. K. Zhussupov [3], A. K. Turyshev [4], S. Negimov [5], E. K., Zhussupov [6], M. N. Baratova [7] in terms of genre, style, continuation of traditions, oriental motif, theme and Idea, language of artistic work, but the development of a system of images in the poet's poems, characterization of the performance was not fully considered. This constitutes the relevance of the article. The above-mentioned study belongs to the justification of our scientific article. The purpose of the article is to identify the function of didactic poems in creating images. To achieve the goal, the task was to analyze the content of didactic poems, dialogue and monologues on the way to creating images, and analyze artistic means that increase the aesthetic value of the work. In the process of identifying images, their classification by literary and artistic methods and methods of creation was taken into account. Hermeneutic and structural methods were used in the article. The practical significance of the work is addressed to researchers, students of philology specialties of higher educational institutions, as well as to all readers of literature. The results of the study can be used in the disciplines of the University's literary theory, Kazakh literature of the early twentieth century, introduction to literary studies, Mashkhur studies, literary local lore.

https://doi.org/10.48081/MUFF1045

2024

Выпуск 4

Мақалада газет тіліндегі прецедентті құбылыс ретінде жұмсалатын ән мәтіндерінің қолданысы қарастырылады. Өзіне тән сипаты, жүйесі, құрылымы бар бұқаралық ақпарат құралдарының тілі ерекше. Сол ерекшелікті зерттей отырып, БАҚ мәтіндеріндегі прецедентті құбылыстарды талдау мақаламыздың басты мақсаты болып табылады. Осы мақсатқа жету үшін прецедентті мәтіндерге түсініктеме беру, қазіргі қазақ газеттеріндегі прецеденттік мәтіндердің қолданылу мақсатын, себебін анықтау, прецеденттік феномендердің ұлттық-мәдени сипатына тоқталу сияқты міндеттерді шешу көзделеді. Олардың ерекшелігі, қолданысы талдау, жинақтау, салыстырмалы, сипаттамалық әдістері арқылы талданады. Мақаланың теориялық базасы ретінде В. Красных, Д.Б. Гудков, Г. В. Денисова, И.В. Захаренко, Адилова А.С., Нахимова Е.А., Мадиева Г.Б., Иманбердиева С.Қ. сынды ғалымдардың мәтін мәселесі, соның ішінде интертекстуалдылық теориясы, мәтінаралық байланыс, прецеденттілік феномендер жайлы жазған еңбектеріндегі теориялық тұжырымдары басшылыққа алынды. Мақалада ҚР шығатын «Жас Алаш», «Ана тілі» сияқты бұқаралық ақпарат құралдары мен интернет желілеріндегі материалдар пайдаланылды. Нәтижесінде медиамәтіндердегі прецедентті құбылыс болып табылатын қазақ ән мәтіндерінің қолданылу ерекшеліктеріне талдау жасалды, мәтін тақырыптарында цитация қағидаты арқылы көрінетін прецедентті мәтіндер қызметі зерттелді.

https://doi.org/10.48081/XVSA7176

2024

Выпуск 4

В статье рассматривается репрезентация коммуникативной ценности «уважение» в рекламном дискурсе, которая имеет ключевое значение для глубокого понимания межличностного и социального взаимодействия, а также для выявления специфических проблем коммуникативной эффективности. Целью статьи является анализ способов репрезентации и интерпретации коммуникативной ценности «уважение» в рекламном дискурсе. Материалом исследования послужил текстовый и мультимедийный материал интернет-рекламы. Автор статьи исследует уважение как прагматическую составляющую коммуникативного сообщения, как важное средство воздействия на адресата и достижения коммуникативной цели. В исследовании использовались понятийный и контекстуальный методы, при помощи которых был проведен анализ разных параметров текстовых фрагментов. Выявлены и описаны языковые и невербальные средства, используемые для выражения уважения, определена степень влияния социальных и контекстуальных факторов на восприятие и функционирование ценности «уважение» в коммуникативных процессах. Обосновывается вывод о том, что правильный выбор речевых этикетных формул со значением уважения способствует успешности рекламной коммуникации. В статье подчеркивается важность уважения как ценности в современном рекламном сообщении, представлены практические рекомендации для маркетологов и рекламодателей по интеграции уважения в рекламные кампании для достижения более глубокого эмоционального отклика и лояльности к бренду.

https://doi.org/10.48081/CNWA6987

2024

Выпуск 4

Мақала ерекше биік беделге ие адамға тән харизмалық қасиетті жинақтауды мақсат етеді. Жұмыстың жаңашылдығы мен өзектілігін тақырыптың филология саласында қозғалмағандығы айқындайды. Авторлардың харизма мен харизмалықтың мәнін ерекше дарындылық, биік бедел, данышпан, дана(лық), әулие(лік) сөздері аясынан тарқатуы да жаңашылдықтың көрінісі болып саналады. Мақала авторлары психологиялық категория бірлігі ретінде тұрақталып қалған харизма туралы өз тараптарынан ғылыми тұжырым келтіріп, харизмалық мәнге ие тілдік бірліктердің концепциясын жасаудың алғышартын ұсынады. Әсіресе «қара» сөзімен тіркесетін «домалақ, көз» сөздерінің нәтижесіндегі этно-мәдени бірліктің қасиетті сипатта екендігіне назар аудартады. Бұл этно-мәдени бірліктің соматикалық атау (бас) арқылы қоршаған қауымның қабылдауына әсер ететіндігі жеткізіледі. Жұмыс авторларының орыс және ағылшын ілімін зерделеушілердің пікірлерін қазақ ғылымындағы сөздіктермен, философиялық пайымдармен ұштастыра берілуі тақырыптың ғылыми әлеуетіне әсер еткен. Сонымен бірге мұндай тұжырымдарды көркем шығарма және сұхбаттық дәрежедегі мысалдармен дәйектеу көтеріліп отырған мәселені практикалық тұрғыдан орнықтыруға алып келген. Нәтижесінде, мақала барысында психология, тіл білімі, әдебиеттану сынды ғылымдардың бірлігі орныққан. Мақала иелері жұмысты жазу барысында талдау-жинақтау, салыстыру мен салғастыру әдістерінің қызметіне сүйенген. Еңбектегі салыстыру – этно-мәдени ізденістің нәтижесі де, салғастыру орыс-ағылшын-қазақ тілдеріндегі еңбектердің тұжырымын алу үшін пайдаланылған. Ал талдау-жинақтау мысалдық деректерді сараптауда іске асқан.

https://doi.org/10.48081/BYVP7669

2024

Выпуск 4

Мақала қазақтың көрнекті жазушысы, қаламгер-публицист Әбіш Кекілбайұлының қаламынан туған саяси мәтіндерді социолингвистикалық және психолингвистикалық тұрғыдан талдауға және саяси дискурстағы спичрайтер рөлінің маңыздылығын зерттеуге арналған. Қазіргі саяси жағдайда спичрайтерлердің қоғамдық пікір мен саяси стратегияның қалыптасуына әсерінің маңыздылығы күн сайын арта түсуде. Зерттеу Кекілбайұлының Елбасына арнап дайындаған кезекті бір мәтініндегі тілдік бірліктерді талдауға және оның қаламынан туған мәтіндердің қоғамдық пікір мен саяси тәжірибенің қалыптасуына ықпалын көрсетуді көздейді. Автор спичрайтердің нанымды және әсерлі мәтін жасау үшін қолданатын әдістері мен стратегияларын, сондай-ақ олардың саяси контекстерде тілдік және мәдени нормаларды бейімдеп қолданудағы және өзгертудегі рөлін талдайды. Кекілбайұлының лингвистикалық құралдарды құбылтуы мен сөйлеу мәнеріндегі ерекшеліктер негізінде саяси көшбасшылардың тұлғасын құру бағытындағы ықпалына ерекше назар аударылады.

https://doi.org/10.48081/ELKO1429

2024

Выпуск 4

Мақалада І.Жансүгіров поэмаларының зерттелуі әлеуметтік-тарихи процестермен байланыстыра қарастырылып, қазақ әдеби сынының қалыптасу, даму ерекшеліктері ішкі заңдылықтары арқылы жаңаша пайымдалды. Тарихи-әдеби құбылыстарды ұлтымыздың мүддесі тұрғысынан, әрі шынайы шындық арқылы зерттеу ғана ақиқатқа жол ашпақ. Осы тұрғыдан алып қарағанда, әдебиеттану ғылымының алдында тұрған міндеттердің күрделілігі айқындала түседі. ХХ ғасыр басындағы әдебиетті зерттеу таза әдеби мәселелерді шешумен қатар, тарихи дәуірдің тұтас бейнесін ұсынуға мүмкіндік береді. Бұл кезең әдебиеті бүгінде, ең алдымен, өз заманының мәселелеріне тікелей бағытталған әдебиет ретінде қабылданады. Ілияс поэмаларының жанрлық табиғатын, олардың тарихи және әдеби негіздерін бірлікте қарастыру қазіргі әдебиеттану ғылымының алдында тұрған аса өзекті ғылыми мәселе болып табылады. Ілияс Жансүгіровтің поэма жанрына келу жолы мен осы жанрдағы ақындық дара ізденістерінің өз дәрежесінде зерттелмегендігі, поэмаларының басым бөлігі сыншылар назарына ілінбей, қарастырылмай келгендігі немесе біржақты қарастырылғандығы ашылды. Ілиястың поэмалары халқымыздың рухани қазынасына айналған көркемдік құндылық екені тұжырымдалып, қазіргі әдебиеттану ғылымында, ұлттық мәдениетте алатын орны айқындалды. ХХ ғасырдың басындағы қазақ әдебиеті тарихының тұтас көрінісін қайта құрудағы, көркемдік-эстетикалық даму бағыттарын тұтас пайымдаудағы Ілияс Жансүгіров шығармашылығының ролі айқындалды.

https://doi.org/10.48081/IDXJ7854

2024

Выпуск 4

This article examines the place of Raiymbek batyr in the gallery of historical characters of Kazakh literature based on the artistic level of his heroic image in works of art. The specifics of the description of heroic actions in the context of real events were analyzed in the context of historical reality and artistic solutions. In addition, a clear theoretical analysis of the continuity of literature and folklore was carried out. The main purpose of the article is to depict the artistic image of a historical figure. In modern prose, the influence of world folklore on the creation of an artistic image of a real historical person has been comprehensively considered. The differentiation of the fact that the Kazakhs, as today, achieved independence and became a fundamental state, was founded thanks to the courage, the heroism of which was experienced by the enemies, testifies to the relevance of the article. In the course of achieving this goal, the state archives were studied, valuable information about brave batyr was used, an analysis of research works and conclusions of scientists studying Raiymbek was carried out. The name of Raiymbek batyr is found in poems about such major historical figures as Abylai Khan, Kabanbai batyr in folk oral literature. Among the voluminous literary texts reflecting the image of batyr as the central hero are the versions of the saga "Raiymbegim asylym", sung by Sabdaly zhyrau, and "Raiymbek batyr", collected by M. Bolysuly, "Raiymbek! Raiymbek!" (1981) and the novel-dilogy of J. Turlybayuly "Raiymbek batyr" (1972-1991). Many praising poems dedicated to batyr, in themselves constitute one large thematic area in Kazakh literature. The problem of analyzing their theoretical and practical scope determines the main direction and idea of the article. K. Sauranbayev and M. Bolysuly made great efforts to collect oral data on Raiymbek batyr, who were still a legend, analyzed complex concepts and revealed the essence. The materials collected by them are stored in the collection of manuscripts of the M.O. Auezov Institute of Literature and Art and the State Archive of the Almaty region, in the personal fund of Rakhimzhan Kilybaevich. During the comprehensive study of the data and the writing of the article, recommendations were given on scientific analysis, systematization, complex analysis, descriptive and analytical methods, scientific methodologies.

https://doi.org/10.48081/VYLN6705

2024

Выпуск 4