Қазіргі фэнтези шығармаларда фольклорлық сарындардың көрініс табуы
Аннотация
Мақалада қазіргі таңда үлкен сұранысқа ие болып отырғанына қарамастан, теориялық тұрғыдан Қазақстанда әлі де болса жеткілікті дәрежеде зерттеле қоймаған фэнтези жанрындағы шығармаларда әмбебап және ұлттық фольклорлық мотивтердің көрініс табуы және олардың өзгеруі анықталады. Бұл мақалада З.Наурызбаева мен Л.Калаустың «Бату және оның достары «Алтын тостағанды іздеу» повесті мен Тауфих Шеғировтің «Келешек туралы» роман-фэнтезиі шығармалары мысалында түркі мифологиясын бейнелеудің модельдері, фольклор элементтерінің көрініс табуы дескриптивтік әдіснама негізінде эпмирикалық тәсіл арқылы қарастырылады және Дж.К.Роулиңнің Гарри Поттер туралы шығармаларымен салғастырмалы түрде талданады. Қазіргі әдебиеттегі мифологияны бейнелеудің екі моделі туралы айтуға болады: мифологиялық "шындықты" қайта құру немесе ежелгі халықтардың мифопоэтикалық көзқарастарына негізделген авторлық миф жасау. Қалың оқырман көңілінен орын тауып жүрген фэнтези шығармаларда фольклорымыз қандай күйде және қаншалықты беріліп жатыр деген сұрақ осы мақаламызға арқау болды. Талдау нәтижесінде фольклорлық архетиптер жоғарыда аталған шығармаларда негізгі рөл атқаратындығы және онда авторлық интерпретациясы негізінде ерекше трансформацияға ұшырағандығы анықталады. Сондай-ақ шығармалардағы басты кейіпкерлердің қазақ фэнтезиінде де, ағылшын фэнтезиінде де ертеден келе жатқан жыныстық таптаурындарға сай жасалғандығын ескерсек, оның себебін анықтау зерттеуіміздің жалғасы болмақ.
Автор
Ибрагим А.М.
Карбозов Е.К.
DOI
https://doi.org/10.48081/XPUF9857
Ключевые слова
фэнтези
фольклорлық мотивтер
мифтік образ
трансформация
балалар әдебиеті
Год
2023
Номер
Выпуск 3