Бейвербалды амалдар және ұлттық таным
Аннотация
Мақалада қазіргі күні өзектілігін жоймай келе жатқан тілдесімнің бір түрі – бейвербалды амалдар сөз етіледі. Осы уақытқа дейін бейвербалды амалдар психологиялық және тілдік тұрғыда жан-жақты зерттелгенімен, әлі де бұл салада қарастырылатын сұрақтар аз емес, әсіресе ұлттың танымына, салты мен дәстүріне сай жұмсалатын тілден тыс құралдарды, ым-ишараттарды тілдік тұрғыда талдау өзекті мәселелердің бірі болып келеді. Паралингвистикалық амалдарды ұлттың танымы тұрғысында қарастырған ғалымдардың еңбектеріне сүйене отырып, нақты тілдік деректер арқылы қазақ танымына сай қолданылған ишараттардың мағынасына талдау жасалады, олардың қолданыс аясы аняқталады. Қамшы қазақ халқының киелі құралының бірі екенін талдай келе, оның негізінде жасалатын ишараттардың беретін мағынасы анықталып, жұмсалу аясы белгіленді. Тарихи тақырыпта жазылған шығармалардан алынған мысалдар арқылы мағынасына талдау жасалды. Халық өміріндегі қайғылану, қайғыға ұшырау кезінде жасалатын ишараттарға тоқталып, көркем шығармадан алынған мысалдар негізінде талданды. Халық танымында қара түс қайғыны сипаттайды дей келе, оны тілдік тұрғыда жан-жақты талдайды. Қазақ халқының айтар ойын тура айтпай, бейвербалды амалдар арқылы да тұспалдап жеткізіп отырғандығын дәлелдейді.
Автор
Муратова А.Н.
DOI
https://doi.org/10.48081/VKTS3286
Ключевые слова
бейвербалды амалдар
ишарат
ұлттық таным
салт-дәстүр
қамшы
Год
2024
Номер
Выпуск 1