Мақалада ағылшын тілін оқытуда қолданатын тиімді әдістерге әдеби шолу жасалынды. Қазіргі таңда ағылшын тілі әлемдік деңгейдегі мүмкіндіктерге жол ашатын негізгі инструмент болып табылады. Мақала мақсаты заман талабына сай заманауи әдістердің ерекшеліктерімен тиімділігін зерттеу. Білім алушыларға оқыту барысында когнитивті процестердің дамуына сай тиімді әдістерді анықтау. Challenge тәсілі тәуелсіз шешім қабылдау дағдыларын дамыту, тіл үйрену барысында топтық немесе индивидуалды жұмыс барысында әртүрлі коммуникативті дағдыларды қалыптастыру. Challenge тәсілін ағылшын тілін оқытуа қолданудың тиімділігі сипатталады. Challenge тәсілін қолдана отырып оқыту барысындағы білім алушыларға қиындық туғызатын тақырыптарды анықтай отырып, мәселенің шешімін тауып, оны жүзеге асыруға дағдыланады. Мәселе анықталғаннан кейін білім алушылар сұрақтарын тұжырымдайды, олардың жауаптары оларды мәселені шешуге жақындатады.Білім алушылар анықтаған бағыттаушы сұрақтар проблеманы шешу үшін қандай білім қажет екенін анықтауға және білімді картаға түсіруге көмектеседі. Студенттер мәселені шешу үшін қандай сабақтар, дәрістер, ресурстар қажет болатынын анықтайды. Бұл тәсіл арқылы ағылшын тілін тиімді оқытудың қарастырылады. Білім алуышылар тілі меңгеру барысында жетік және интенсивті оқытуды басты назарға алса, тіл үйреуді әлеуметтік, коммуникативті дағдыларға сай меңгереді.

https://doi.org/10.48081/UJOK7285

2021

Выпуск 4

Бұл мақалада Қаз дауысты Қазыбек бидің шешендік мұралары мен ауыз әдебиеті нұсқаларының арақатынасы, ерекшелігі, ұқсастықтары қарастырылады. Қазыбек би жайлы ғалымдар тарапынан берілген пікірлер сөз болып, оның қоғамдық тұлғасы айқындалады. Бүгінгі күні де өзекті мәселе болып келе жатқан ауыз әдебиеті үлгілеріндегі мәселелер Қазыбек би мұраларымен салыстырылып сипатталған. Фольклордың әр жанрындағы халық даналығы, дүниетанымы, ой-түйіні шешендік сөздермен байланысы жан-жақты сөз болады. Қазыбек би мұраларының, шешендік сөздерінің магиялық күші, шешендік арнаудың бір түрі тілек-баталардың жанрлық ерекшелігі, бүгінгі күні мақал-мәтелге айналып кеткен шешендік сөздері, мұралардың көпнұсқалылығы, жұмбақпен байланысы сараланады. Әрбір жанрдың мақсаты мен мәні айқындалып, шешендік сөздердің қоғамдық сипаты анықталады. Шешендік мұралардың қоғамдық қызметі, саяси рөлі, бай ауыз әдебиеті үлгілерімен байланысы, ауыз әдебиетінде ғылыми қалыптасқан пікірлердің Қазыбек би мұраларынан алатын орны, ондағы ұқсастық пен ерекшелік талданады. Қазыбек би Келдібекұлы шешендік мұраларының фольклормен байланысы, арақатынасы жан- жақты зерттеледі. Зерттеу барысында Қазыбек бидің қоғамдағы рөлі, оның шешендік сөздерінің саяси маңызы әрі оның фольклормен байланысын танымдық тұрғыда қарап, шығармашылығының ерекшеліктеріне тоқталамыз.

https://doi.org/10.48081/QVBI2512

2021

Выпуск 4

В данной статье отмечается, что в настоящее время существуют различные классификации мотивированности слов в зависимости от аспекта анализа языкового материала. Р а с к р ы в а е т с я су щ н о с т ь и со о т н о ш ен и е п о н я т и й «мотивированность» и «производность», приводятся рекомендации по квалификации отношений между однокорневыми словами в качестве мотивированных и производных, по определению видов мотивированности и производности, а также классификации дериватов на основе различных дифференцирующих признаков. Говорится, что производное слово носит двусторонний, формально- семантический характер. Авторы считают, что для указания на обусловленность структуры и семантики деривата производящей базой в современной дериватологии используются соотносительные понятия: словообразовательная мотивированность (мотивация) и словообразовательная производность. Отмечается, что второе понятие шире первого: анализируя дериват с точки зрения семантики, целесообразнее говорить о его мотивированности (план содержания), с формально-семантической точки зрения – о его производности (план выражения и содержания одновременно). В статье показан лингвокогнитивный механизм формирования семантики произведения, основанный на фоновом знании родного языка об окружающей среде, видах мотивации производных слов. Описываются степень и характер участия лексического значения мотивирующих слов разных частей речи в формировании семантики производного

https://doi.org/10.48081/LUQR2928

2021

Выпуск 4

Мақалада қазақ тілінің адам мен қоғам байланысуынан туған жаңа салаларының бірі лингвоелтанымдық лексиканың теориялық- әдістемелік негізі З. Н. Никитенко, Е. М. Верещагин, В. Г. Костомаров, К. С. Алдашева, С. Қ. Иманбердиевалардың ғылыми-зерттеу еңбектері негізінде қарастырылып, туристік лексиканың және туристерге ұсынылатын мәтіндердің мазмұны мен құрылымының лингвоелтанымдық табиғаты ашылған. Негізгі бөлімде өлкеге келуші туристер қолданатын Шығыс Қазақстан облысының жер-су атаулары туралы қысқаша баяндалған мәтіндерге танымдық негізде түсініктемелер беріліп, мәдени компонентті тілдік бірліктерге елтану бағыты тұрғысынан талдау жасалып, олардың қолданылу мақсаты мен мазмұны, қызметі сараланған. Өңірдің тарихи- тілдік және географиялық ерекшеліктері сипатталып, тарихи- мәдени нысандарының Қазақстандағы туризмді дамытудағы рөлі айқындалған. Мақалада Шығыс Қазақстан облысының мәдени- тарихи жерлерінің туристік кластерлерге енуі туралы заңнамалық және нормативтік құжаттарға талдау жүргізу; сайттардан ақпараттар жинақтау; туристік мәтіндердің мазмұны мен құрылымын салыстыру, сипаттау; жинақталған ақпаратты жүйелеу, қорытындылау әдіс-тәсілдері кеңінен қолданыс тапқан. Мақаланың қорытынды бөлімінде туристік мәтіндерді құрастырып, шығарушыларға арналып бірнеше ұсыныстар айтылған. Мақала ҚРБжҒМ Ғылым комитетінің (IRN AR08957132) жобасы аясында жарияланып отыр.

https://doi.org/10.48081/RABJ1921

2021

Выпуск 4

Мақалада Шығыс әдебиетінің қазақ әдебиетіне тигізген әсері орасан зор екендігі айтылады. Біздің әдебиетіміз үшін араб, парсы және түрік руханияты нәр алған кең арна іспеттес. Шығыс әдебиетіндегі «Алланы» тану, жырлау қазақ әдебиетіндегі белгілі ақын, фольклоршы Мәшһүр Жүсіп Көпейұлының шығармаларымен үндес келеді. Шығыс ақындары Низами, Қ. А. Иасауи, Сағди, т.б. жырлары мен М. Ж. Көпейұлының шығармаларымен ұқсастықтары баяндалады. Жалпы шығыс әдебиетінде дәстүр боп қалыптасқан нәзира үлгісі «Алланы», пайғамбарымыз Мұхаммед бейнесін жырлауда қазақ ақындары кеңінен пайдаланған. Сол нәзира дәстүрін дамытып, өзіндік арна қалыптастырған Мәшһүр Жүсіп шығармаларынан айқын аңғарамыз.

https://doi.org/10.48081/YHRI5636

2021

Выпуск 4

Internet resources based on web 2.0 technology in teaching a foreign language provide the learning process by means of electronic devices. The relevance of the chosen topic is due to the main trend of development of electronic technologies in teaching a foreign language, as well as the integration of distance resources, cell phones and the Internet in a single information and communication environment. At the present time, when the personal-oriented approach, which forms the professional competence of a university graduate, becomes the leading component of the foreign language teaching system under the new educational paradigm, the researchers face a new task – to find out to what extent and how the use of Internet resources in the educational process contributes to the formation of general cultural and professional competences of students. The aim of this article is to describe the formation of foreign language communicative competence and speaking skills of students through the use of remote Internet resources based on web 2.0 technology. In the changed conditions, the process of foreign language teaching in higher education institution is no longer imaginable without the use of more dynamic models and tools of communication, their integration with traditional forms and methods of teaching, new relationships of the teacher and students. In conclusion, it was noted that teaching a foreign language now includes not only the transfer of purely linguistic knowledge to students, but also the formation of vital skills of working with foreign language information, the ability to effectively maintain foreign language communication with colleagues, the ability and willingness to develop independently, to expand the possibilities of their academic, professional and scientific activities.

https://doi.org/10.48081/VHFF5639

2021

Выпуск 4

Қазіргі таңда эмоцияларды зерттеу – өзекті, әрі қазіргі заман талабына сай тақырыптардың бірі. Эмоциялардың тілде көрініс табу мәселелерінің ішінде, олардың қарым-қатынас және әртүрлі мәтіндердегі берілу ерекшелігін зерттеу ерекше орын алады. Тіл білімі ғылымы көп уақыттан бері, мәтін мәселелеріне қызығушылық танытып келеді, себебі олардың шешімі тіл семантикасының негізгі сұрақтарына жауап табуға мүмкіндік береді. Лингвисттер мәтінді сөзбен тығыз байланысқан құбылыс ретінде қарастырады, ал бұл өз кезегінде эмотивті мәтін мен эмотивті сөзге де таралады. Коммуникативті лингвистикада мәтін эмоцияларының ролі айрықша. Әрбір мәтін белгілі бір бірліктердің жиынтығынан тұрады, олардың құрамында эмоционалды ақпараты бар тіл бірліктері де болуы мүмкін. Мақала мәтін ішіндегі, әсіресе, көркем әдебиеттегі эмоционалды бірліктердің берілу жолдарын функционалды-семантикалық тұрғыдан зерттеу мәселелерін қарастырады. Эмотивті мәтінді семантикалық тұрғыдан қарастыру барысында эмоциялардың берілу жолдары анықталады. Эмотивті мәтінді талдау барысында тілдік және тілдік емес компоненттерді анықтауға мүмкіндік бар. Эмотивті мәтіндерді зерттеу ағылшын тілінде мәтіннің эмотивті белгісін айқындайтын клишеленген құрылымдардың бар екендігін көрсетті. Мақала ағылшын және қазақ тілдеріндегі мәтіндердегі жағымды және жағымсыз эмоциялардың кинесика, просодия, лексика және грамматика арқылы берілу жолдарын көрсетеді.

https://doi.org/10.48081/XFRA1711

2021

Выпуск 3

Мақалада Президент бастамасымен жүзеге асқан «Болашаққа бағдар: Рухани жаңғыру» бағдарламасы – «Жаңа гуманитарлық білім. Қазақ тіліндегі 100 жаңа оқулық» жобасының аясында жарық көрген «Әдебиет теориясы» атты бес томдық кітаптағы келелі теориялық мәселелердің қазақ әдебиетінде жаңаша көріну сипаттары мен әдебиеттану ғылымындағы орны мен маңызы қарастырылады. Сонымен қатар тәуелсіздік жылдарындағы әдебиеттану ғылымының даму тенденциясы да пайымдалады. «Әдебиет теориясы. Антология» еңбегіндегі әдебиеттану ғылымының бүгінгі таңдағы тың теориялық, философиялық, эстетикалық мәселелері, пайымдалады. Әлемдік әдеби процесс пен ХХ ғасырдың екінші жартысындағы жаһандық әдебиеттегі заманауи жаңа теориялар және оның қазіргі тұрғыдан зерттелу сипаты қарастырылады. Дәстүрлі, классикалық, эстетикалық көзқарастар сипатындағы әлемдік өзгерістер қаралады. Әдеби байланыстардың түрлі жолдармен жүзеге асып отыруы, әлемдік әдебиеттану саласындағы ғылыми ізденістердің мәні мен маңызы, бағдары мен бағыттары талданады. Әлем әдебиетін жаңа көзқарасбен талдайтын шетелдік авторлар мақалаларының бүгінгі дүниежүзілік әдебиеттанудағы орны бағамдалады. Мақалада аталған оқулықтағы бүгінгі әлемдік әдебиет теориясының даму бағыттары да сөз болады. Бұл бағыттардың қазақ әдебиетінде қаншалықты өріс алғаны кеңінен тұжырымдалады.

https://doi.org/10.48081/EQNL9047

2021

Выпуск 3

Жерлес – ақын, драматург, прозашы Аманжол Шамкеновтің қаламынан қырыққа жуық кітабы, жүзге жуық өлеңіне көптеген композиторлар ән жазған. Пушкиннің, Лермонтовтың, Назым Хикметтің, Есениннің, Исаковскийдің, Бажанның, Құлиевтың бірқатар өлеңдерін, Г. Тушканның «Жора» романын, Н. Хикметтің «Әпенде», М. Шатровтың «Большевиктер», В. Розовтың «Өмір жолдары» атты пьессасын қазақ тіліне аударған. А. Шамкенов өлеңдерінің көркемдік ерекшеліктері, тілі барынша нақты мысалдар арқылы дәлелденіп отырған. Аманжол Шәмкенов Ертіс өңірінде дүниеге келген және өзінің саналы ғұмырын елі мен жерін жырлауға арнаған. Олай дейтініміз, «Сырларым менің» атты өлеңдер жинағына: «Студент сыры», «Жасыл жайлау», «Лирикалық өлеңдер», «Сағат», «Дала тынысы», «Таңдамалы», «Жайлау таңы», «Тың дәптері», «Ертіс перзенті», «Жайлау күні» т.б. таңдамалы өлеңдері мен поэмалары енген. Ақынның қай жырының болмасын сыры терең, мазмұны бай. Өлеңдері тұнып тұрған көне сөздермен теңеулер, көркемдігінде шек жоқ. Талай жас талапкерлерге ақын өлеңдері үлгі-өнеге болары сөзсіз. Ақын өлеңдерімен талай буын өсіп шығатынына, тәрбиеленетініне біз кәміл сенеміз. Ақынның «Аналар туралы балладасы», «Әкелер туралы ой», «Ұстазым» өлеңдері бірі – аналардың гимні, бірі – әкелердің гимні, бірі – ұстаздардың гимні деп теңеуге де болар еді.

https://doi.org/10.48081/BURL1673

2021

Выпуск 3

Бұл мақалада Мәшһүр Жүсіп жинаған тарихи аңыздар сөз болады. Оның ішінде қазақ халқын басқарған тарихи тұлғалар: хандар бейнесі жайлы мағлұматтар аңыз күйінде беріледі. Әсіресе Абылай хан тұлғасына қатысты циклдік әдіспен жинаған 16 аңызы жан-жақты қарастырылады. Бұл ел аузынан жиналған 16 фольклор үлгісі өз замандағы Ш. Уәлиханов, В. Радлов т.б. нұсқаларымен салыстырыла талданады. Ол үлгілерде кездесетін кейіпкерлердің іс-әрекеті, айналасы, оқиғасы т. б. өзара салыстырылады. Осы салыстырулар барысында туындаған ерекшеліктер мен өзгешеліктер т. б. сипатталады. Сондай- ақ Абылай хан бейнесіне қатысты кейбір нұсқалар тек Мәшһүр Жүсіп қолжазбасында ғана сақталғандығы анықталады. Мұның бәрі Мәшһүр Жүсіп жинаған тарихи аңыздардың қаншалықты құнды екендігін және халық ауыз әдебиеті үлгілерін жинаудағы, жариялаудағы, зерттеудегі еңбектерінің маңыздылығын көрсетеді.

https://doi.org/10.48081/UHTV1252

2021

Выпуск 3