Вестник ToU
Филологическая серия
search Найти
ЛАТЫН ГРАФИКАСЫНА ӨТУ ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ КІРМЕ СӨЗДЕРДІҢ ОРФОГРАММАСЫ
Аннотация
Мақалада латын графикасына өту жағдайындағы кірме сөздердің орфографиялануы жайында сөз болады. Қазақ әліпбиін латыннегізді графикаға көшіруде қазақ жазуында ұлттық тілдің ерекшеліктері мен заңдылықтарының айқын көрініс табуына, тілдің дыбыстық қор әлеуетінің қамтылуына айрықша назар аударылады. Кирилл әріптерін жаңа әліпби бойынша қазақтың айтылым заңдылығына сәйкес икемдеп жазу қазақ тілінің табиғи қалпын сақтауға мүмкіндік береді. Шеттілдік сөздерді өзіміздің дыбыстық жүйемен, өзіміздің жазба тіл жүйесімен тілімізге сіңіру, игеру арқылы ұлттық болмысымызды сақтаймыз. Бұл орайда жаңа әліпбиді үйренудің де, өз дәрежесінде үйретудің де маңызы өте зор.
Автор
Г. Қ. Абдирасилова, Ш. Д. Дүйсенова
DOI
https://doi.org/10.48081/GLES5779
Ключевые слова
жаңа әліпби, қазақ тілі емлесінің ережелері, латын графикасына өту, кірме сөздер, орфографиялану.
Год
2020
Номер
Выпуск 3
Посмотреть статью Посмотреть журнал
«АБАЙ ЖОЛЫ» РОМАНЫНДАҒЫ АБАЙ БЕЙНЕСІНДЕГІ «ТОЛЫҚ АДАМ» КОНЦЕПТІСІ
Аннотация
Мақалада Абай Құнанбайұлының «толық адам» тұжырымы ақынның өз өлеңдері мен М. О. Әуезовтің «Абай жолы» романындағы Абай бейнесі арқылы дәйектеген. Абайдың «толық адам» тұжырымындағы негізгі түйінді ойға бүгінгі заман адамы көқарасы тұрғысынан талдап, пікір берілген. Авторлар өз ой- пікірлерін философия мен әдебиеттану бағытында жазылған зерттеулерге сүйеніп дәлелдеген. Романдағы Абай мен өмірдегі ақын тұлғасының бүтіндігі мен тұтас бейнелігі туралы ой саралап, ақын шығармашылығы арқылы нақтылы көрсетеді. Адамзат қоғамындағы заманына лайықты өсу, өркендеумен адам жанының құлдырушылығы да қатар жүреді. Абай Құанабайұлының «толық адам» ұғымының заманымызға лайықты бейнесіне арналған мақалада Абай Құанабайұлының өз түптұлға лирикалық келбеті мен көркем шығармадағы бейнесінің тұтастығына арналған. Абай қарасөздеріндегі адамгершілік ұстанымдарының да ақын лирикалық тұлғасымен ұштасуы және «Абай жолы» роман-эпопеясындағы бейнедегі философиялық иірім де біршама талданған. Мақаладағы «хәл бүтіндігі» деген айдар арқылы берілген талдаулар де қазіргі қазақ қоғамындағы адамгершілік туралы сөз болады. Адамның ішкі әлемінің толықтығы, материалдық жағынан толықтығы бүтін адам бейнесін келтіруі керек екеніне назар аудартады. Рухани бүтіндіктің бастауы адамның ішкі жандүниесіндегі толығумен келетінін Абай Құнанбайұлының шығармашылығы мен ол туралы жазылған көркем туынды арқылы ашып көрсетеді.
Автор
А. С. Ақтанова, Н. Ж Аймухаметова
DOI
https://doi.org/10.48081/EJSK9532
Ключевые слова
«Толық адам» тұжырымы, Абай адамгершілігі, таза адам, романдағы бейне, ақын тұлғасы
Год
2020
Номер
Выпуск 3
Посмотреть статью Посмотреть журнал
Э. Хемингуэй романдарындағы «жоғалған ұрпақ» мәсе лес і
Аннотация
Мақалада Э. Хемингуэйдің «Қару-жарақпен қоштасу!» және «Фиеста» романдарындағы экзистенциализм туралы қарастырылған. ХХ ғасырдың бірінші жартысындағы бұл құбылыстың танымал болуы оның бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде және одан кейінгі кезеңде қарапайым адамдардың күнделікті тіршілігі және тұрмыстық санасына жақын болуымен түсіндіріледі. Мақалада Э. Хемингуэй шығармасының кейіпкерлеріне ерекше назар аударылды, себебі, олардың дүниетанымы сол кездегі әлеуметтік тәжірибемен байланысты болды, себебі олар сол кездегі соғыс пен фашизмнің салдарынан өмірге деген көзқарастары өзгерген.Сонымен қатар, мақалада кейіпкерлердің өмірді әдеттегідей қабылдаудың орнына, үнемі дұшпандық және немқұрайлылықпен күресетін өмірлік мәселелері туралы айтылады.
Автор
Ш. С. Ақтанова, А. С. Еспенбетов
DOI
https://doi.org/10.48081/TDQJ4876
Ключевые слова
экзистенциализм, шетел әдебиеті, соғыс пен бейбіт өмір, қоғам көзқарасы, адам еркіндігі, еркін ой.
Год
2020
Номер
Выпуск 3
Посмотреть статью Посмотреть журнал
ЛИНГВИСТИЧЕСКИЕ ОСОБЕННОСТИ КАЗАХСТАНСКОГО ПОЛИТИЧЕСКОГО ДИСКУРСА
Аннотация
Статья выполнена при поддержке гранта МОН РК, проект AP08053314 «Проблема формирования ценностной национальной картины мира в условиях модернизации общества и государства (на материале казахстанского обыденного политического дискурса)», № 607 от 19.08.2019 г. Целью данной работы является анализ отечественных и зарубежных ученых исследовавших понятия «дискурс», «политический дискурс», «казахстанский политический дискурс». Были рассмотрены лингвистические и грамматические особенности понятий «текст» и «дискурс». Даны общие понятия для лингвоперсонологии, лингвоаксиологии, лингвокультурологии, интернет-лингвистики. Определяется важность расширения и продвижения в развитии концептуальных направлений в рамках политической лингвистики, лингвокультурологии, на материале казахстанского обыденного политического дискурса оказывающее большее действие на сознание народа. Большинство населения не знакомо с иностранными терминами. Поэтому есть необходимость ознакомить население с редко употребляемыми терминами и со словами, которые приобрели новое значение в казахстанском политическом дискурсе
Автор
А. Ж. Анесова, А. Ж. Сахариева, Г. Ж. Анесова
DOI
https://doi.org/10.48081/RBVY3024
Ключевые слова
дискурс, политический дискурс, коммуникативная компетенция, текст, прагматический аспект, казахстанский политический дискурс
Год
2020
Номер
Выпуск 3
Посмотреть статью Посмотреть журнал
МҰСТАФА ШОҚАЙ ЕСТЕЛІГІНІҢ ТІЛДІК ЖӘНЕ СТИЛДІК ЕРЕКШЕЛІГІ
Аннотация
Мақалада естеліктерді тек тарихи және әдеби жағынан ғана емес, лингвистикалық тұрғыдан да зерттеудің маңыздылығы айтылады. Өйткені естелік тілін зерттеу барысында тілдік бірліктердің түрлері, қызметі мен жұмсалу ерекшеліктері зерттеліп, автордың стилдік сөзқолданысы анықталады. Осы бағытта Мұстафа Шоқайдың «1917 жыл естеліктерінен үзінділер» атты еңбегіне лингвистикалық талдау жасалады. Алдымен естелік мәтінінде жиі кездесетін антропоним, этноним, топоним және эргонимдер талдауға түседі. Одан соң естеліктегі кірме сөздер, көнерген сөздер, атаулық мағынадағы сөздер мен сөз тіркестері, фразеологизмдер мен мақал-мәтелдер, эпитеттік, синонимдік, антонимдік сөзқолданыстар, сондай-ақ кейбір морфологиялық тұлғалар және синтаксистік құрылымдардың стилдік ерекшеліктері жеке-жеке қарастырылады. Қорытындысында қазақ эмигранттары естеліктерін лингвистикалық тұрғыдан жан-жақты зерттеп талдаудың мәні зор деген тұжырым жасалады.
Автор
А. М. Абасилов
DOI
https://doi.org/10.48081/FHJP8596
Ключевые слова
ономомастикалық бірліктер, кірме сөз, әлеуметтік- саяси лексика, атау, ұғым
Год
2020
Номер
Выпуск 3
Посмотреть статью Посмотреть журнал
О ФОРМИРОВАНИИ КОММУНИКАТИВНОЙ КОМПЕТЕНЦИИ НА ОСНОВЕ ТВОРЧЕСКИХ УПРАЖНЕНИЙ УЧЕБНИКА
Аннотация
В статье рассматриваются вопросы, связанные с обучением языку, в том числе русскому языку и литературе в контексте обновленного содержания образования в Республике Казахстан. Авторы считают главным в обучении языку в школе способность и готовность осуществлять иноязычное межличностное и межкультурное общение с носителями языка в заданных программой пределах. Авторами отмечается важность и необходимость обучения языку на принципах коммуникативности. Владение системой коммуникативной компетенции помогает обучающимся успешно выполнять свои учебные функции. Условием осуществления основных функций коммуникативной компетенции является процесс развития коммуникативной языковой компетенции. Для формирования коммуникативной компетенции отмечается необходимость использования коммуникативных упражнений при обучении языку. Учителю необходимо обратить внимание на творческие упражнения, обеспечивающие формирование речевых умений и высокий уровень практического владения языком. Проведенный анализ творческих упражнений в школьных учебниках русского, казахского, английского языков показывает их наличие и достаточное количество, что в той или иной мере дает возможность учителю развивать и совершенствовать творческие навыки и умения обучающихся. При этом ядром системы исследуемых упражнений являются упражнения на основе текста с предтекстовыми и послетекстовыми заданиями.
Автор
Б. К. Аязбаева, М. К. Серикова, Ж. Н. Рымкулова
DOI
https://doi.org/10.48081/UGOI9061
Ключевые слова
коммуникативная компетенция, творческие упражнения, формирование навыков и умений
Год
2020
Номер
Выпуск 3
Посмотреть статью Посмотреть журнал
ENGLISH AS AN ACADEMIC LINGUA FRANCA IN PERIODICALS
Аннотация
The given article considers the relevance of the English language and the level of its functioning as an academic lingua franca in Kazakhstani periodicals. Authors particularly dwell on English language articles published in scientific and methodical journal Eurasian Journal of Philology: Science and Education recommended by the Committee for Control of Education and Science of the Ministry of Education and Science of the Republic of Kazakhstan (CCES MES RK) in the period from 2010 to 2019 years. Due to the quantitative method, the high tendency of publishing English language articles has been identified in the journal Eurasian Journal of Philology: Science and Education. As a result it is evident that in the academic setting English is sharply becoming the lingua franca as a means of exchanging scientific data and fixing the main results of research. The largest number of English-language articles were presented in the section of Linguistics. However, the statistical data enables us to assume the progressive use of English as an academic lingua franca in all areas of philological sciences.
Автор
A. T. Alimbayeva, R. M. Tayeva, Zh. T. Taubayev, M. S. Ongarbayeva, G. K. Dairabekova
DOI
https://doi.org/10.48081/YDZP7278
Ключевые слова
globalization, English language, academic lingua franca, scientific article, periodicals
Год
2020
Номер
Выпуск 3
Посмотреть статью Посмотреть журнал
MODERN RESEARCH ISSUES OF RELATIVE SYNTAGMAS IN LINGUISTICS OF THE KAZAKH AND ENGLISH LANGUAGES
Аннотация
The article deals with the contemporary problems of research of relative syntagma in the linguistics of the Kazakh linguistic schools, English languages and also the condition and prospects of the Russian English, exploring the paradigmatic changes in the theory and practice of syntagmatics, put scientific objectives in the overall context of the introduction of the scientific aspects of combinatorial studies of linguistics, such an approach will serve as a convergence of linguistic practices of European and Kazakh languages. At the same time the differential aspects are determined in the theories of syntagmatics that is specific to Kazakh, thus built a new language dialogue that promotes the conservation of the national aspects of the language and finding equivalents, facilitating modern communicative dynamics of communication.
Автор
G. O. Berkinbayeva , N. А. Ilyassovа
DOI
https://doi.org/10.48081/GCIW9170
Ключевые слова
semantics, stylistics, syntagma, syntax, communication, paradigmatics, syntagmatic relations.
Год
2020
Номер
Выпуск 3
Посмотреть статью Посмотреть журнал
ШЫҒЫС ӘДЕБИЕТІ МЕН МӘШҺҮР ЖҮСІП КӨПЕЙҰЛЫ ШЫҒАРМАЛАРЫНДАҒЫ СЮЖЕТ ТӨРКІНДЕСТІГІ
Аннотация
Әлемдік мәні бар Шығыс әдебиетінің қазақ әдебиетіне тигізген әсері орасан зор. Біздің әдебиетіміз үшін араб, парсы және түрік руханияты нәр алған кең арна іспеттес. Шығыс пен қазақ әдебиеті арасындағы байланыстың тамыры тереңде жатыр. Мақалада шығыс әдебиетіндегі мол мұраның қазақ әдебиетінде, оның ішінде ақын Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы шығармаларының сюжетінде, яғни фабуласында орын алған сабақтастықты, шығарма сюжетінің бастау көздерін іздегенде, алдымен бүкіл әлем әдебиетіне ортақ, яғни неғұрлым кең тараған аңыздық үлгілер қарастырылады. Зерттеуде шығыс аңыздарының Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы шығармаларындағы сюжет төркіндестігі мәселесі қозғалады.
Автор
Г. К. Жусупова, Е. К. Жусупов, З. Е. Қуандық
DOI
https://doi.org/10.48081/SJDH7364
Ключевые слова
сюжет, өлең, аңыз, Құран, шығыс әдебиеті, қазақ әдебиеті
Год
2020
Номер
Выпуск 3
Посмотреть статью Посмотреть журнал
ҒАЛЫМ С. ҚАСҚАБАСОВТЫҢ ҚАЗАҚ МИФІ ТУРАЛЫ ЗЕРТТЕУЛЕРІ
Аннотация
Мақалада қазақ фольклортануындағы мифтер туралы зерттеулер ғалым С. Қасқабасов есімімен тығыз байланысты екендігіне назар аударылады. Ғалымның қазақ мифтері мен әлемдік мифология байланысы, қоғамдық қатынастардың әсері, дамуы туралы ойлары талданады. Зерттеулердегі қоғам дамуы мен өзгерістеріне қарай жіктелістер, соған қарай оқиғалардың алынуы, кейіпкерлердің бейнеленуі туралы ойлары негізге алынады. Әлемдік мифтің пайда болуы мен қазақ мифінің пайда болуындағы ерекшеліктер, мифті жасаған орта, мифтік сана, ұғым туралы түсініктер беріледі. Сонымен бірге С. Қасқабасовтың зерттеулеріндегі мифтің жанрлық сипаттарының өзгешелік себептері де анықталады. Қазақ мифтеріндегі құбылушылық пен оның себеп-салдарлары туралы айтылады. Типологиялық жағынан қазақ мифтерінің архаикалық белгілерін С. Қасқабасов ойлары арқылы түйіндейді. Мифті жасаған ортаның – қазақ мифтерінің белгілері ғалым тұжырымдары арқылы ашылады. Мифтің басты белгісі абстарктілі ойдағы құбылыушылықтың негіздеріне талдау берілген.
Автор
У. Гурсу, Г. К. Шахажанова
DOI
https://doi.org/10.48081/IHGW1924
Ключевые слова
фольклор, миф, мұра, ұғым.
Год
2020
Номер
Выпуск 3
Посмотреть статью Посмотреть журнал