Ұсынылып отырған мақалада қазақ тілін екінші тіл ретінде оқытуда, соның ішінде лексикалық дағдыларды қалыптастыруда геймификацияны тиімді қолдану мүмкіндігі мәселесі қарастырылады. Жұмыстың өзектілігі қазақ тілін оқытудың әдістемелік жүйесін модернизациялаудың заманауи процестерімен тікелей байланыстылығын ашу болып табылады. Мақаланың мақсаты оқушылардың лексикалық дағдыларын қалыптастыру құралы ретінде геймификацияны пайдаланудың тиімділігін негіздеуден тұрады. Зерттеу барысында ғылыми әдебиеттерді талдау негізінде «геймификация» терминінің анықтамасы мен тілді оқытуда геймификацияның мүмкіндігі туралы бірқатар зерттеулерге шолу жасалады. Сонымен қатар қазіргі кезеңде геймификация әдісінің танымалдылығының себептері түсіндіріледі, оны қолданудың негізгі принциптері мен әдістері қарастырылып, оқыту ойындарының мысалдары келтіріледі. Зерттеу жұмысында қазақ тілін екінші тіл ретінде оқытатын сыныптарда геймификацияны қолданудың болжамды моделі жасалады. Бұл технология білім алушылардың оқуға деген ынтасын арттыру мақсатында мазмұнды, ойынды және педагогикалық технологияларды біріктіреді. Бұл түсінік геймификацияны инновациялық педагогикалық технология ретінде қарастыруға мүмкіндік береді, оны әр түрлі жас ерекшеліктеріне, оқытудың әр түрлі кезеңдерінде және әр түрлі жұмыс түрлерінде сәтті қолдануға болады. Зерттеу нәтижесінде мектеп оқушылары арасында лексикалық дағдыларды қалыптастыру үшін геймификация әдісін қолдану әдістемесінің тиімділігі талданып, аталмыш әдісті пайдаланып тілді оқыту іс-әрекетінің болжамды моделі құрылды.

https://doi.org/10.48081/PKZD3588

2023

Выпуск 3

The article is devoted to the consideration of the national cultural nature of evaluative language structures in the Kazakh and English languages. In this article, we set out to reveal the relationship of evaluative language structures in Kazakh and English with the national worldview. The article analyzes the activities of evaluative language structures (parables and idioms, proverbs) in the Kazakh and English languages to represent a conceptual picture of the world. The relevance of the research is manifested in the fact that the evaluation determines the spiritual culture of the nation, the conceptual picture of the world in its worldview by considering the use of evaluative meaning language structures in combination with the national worldview. In the study and systematization of theoretical material, general scientific methods of analysis, synthesis and deduction, as well as lexico-semantic analysis, comparative research methods were used. In modern linguistic research, various aspects of the study of evaluation are presented. In today's linguistics, we cannot say that the problem of value, evaluation is one of the most fully studied. Especially the linguocultural aspect of the evaluation category is one of the issues that needs to be studied. This article is considered a contribution to research in this field. The results of the study can be used in research in the fields of «Linguoculturology», «Cognitive linguistics», «Linguoaxiology». The conclusions obtained as a result of the study can serve as an impetus for a deeper study of the Kazakh and English evaluative vocabulary in the linguocultural direction.

https://doi.org/10.48081/NBQN4038

2023

Выпуск 3

The article is devoted to the study of the concept “Homeland” in the poetic picture of the world of the Kazakh poet B. Iskakov. The material of the study is the poetic texts of B. Iskakov, which are considered as a form of linguistic representation of the individual author's picture of the world. The relevance of the research is stipulated by the fact that the work is carried out in the framework of modern linguistic trends (cognitive linguistics and cognitive poetics) and contributes to the solution of such an important problem of modern gnoseolinguistics as revealing the specificity of national conceptosphere and its constituent concepts. The article presents the results of the linguistic and cognitive analysis, where the national and cultural essence and mentality of the Kazakh people, the content of cognitive signs, the deep meaning of native land in the poet's understanding are revealed through the concept “Homeland” in the language of the poet. Several interrelated conceptual fields have been identified in the structure of the “Homeland” concept (“golden cradle”, “ immediate family”, “native land”, “native nature”, “native home”, “sacred place”), as part of conceptual fields – cognemas (“nostalgia”, “beauty”, “mother”, “happyness”, “sunrise”,) are revealed. This shows the versatility and complexity of this mental entity and allows it to be characterized as a concept. Particular attention is paid to the analysis of such specific means of verbalization of this concept in B. Iskakov’s poetic picture of the world as toponyms, the method of staggered extension of the image, compressed form of expression, bright metaphors, comparisons and epithets.

https://doi.org/10.48081/NYCH5854

2023

Выпуск 3

Мақалада өткен ғасырлар тоғысындағы Шығыс-түркі әдебиетіндегі рухани-мәдени қатынастар сөз етіледі және сол тұста діни-ағартушылық арна аясында мұсылман жұрты оқығандарының өзара тығыз байланыстар жасағаны нақты мысалдар арқылы дәйектеледі. Бұл ретте, діни-ағартушылық бағыт шығыс елдерін жақындастыратын басты факторлардың бірі әрі рухани алмасулар негізі ретінде қарастырылады. Өйткені, адамдардың дін бірлігі мен ислами оқу үрдісі - олардың өзара байланысы мен қарым-қатынас жасауының бастау көзі саналды. Сол себепті бұл бағыттағы оқу жүйесі Шығыс өңірі елдерінің рухани өрісін кеңейтетін мәдениет ошағы ретінде қалыптасты. Екі ғасыр аралығындағы мұсылманшылық Шығыста осы бағыт ерекше қарқын алды. Әсте ол елдердің өзара рухани-мәдени қатынастары да осы арнада тоқайласты. Жалпы, 19 ғасырдың орта шенінен бастап, Шығыстың Батысқа тәуелді бола бастауы зиялы қауым арасында алаңдаушылық туғызды. Батыс Еуропа мемлекеттерінің әлемдік қоғамдық-саяси әл-ахуалға ықпал ете бастауы елінің ертеңіне елеңдеуші Шығыс зиялыларын тыныш жатқызбады. Осы кезеңде дәстүрлі арнада қайта қалыптаса бастаған діни-ағартушылық ағым қоғамдық-саяси жағдайға байланысты өрбіді. Және ол ұлттық мұрат тұрғысында өркендеді. Жазылымда осы мәселелер төңірегінде ой қозғалып, шығыс-түркі ғалым-қайраткерлерінің адамзаттың рухани жаңғыруындағы рөлі, ықпалы баяндалады.

https://doi.org/10.48081/YIEU2754

2023

Выпуск 3

The article examines hybrid words in the field of information technology terminology. Because information technology terminology is produced in English, the English language now influences all languages on the planet. In addition to Kazakh, other languages are forced to borrow terms from the English vocabulary. In contrast, the English language acquired loan terms from nearly 300 languages. The most prevalent in English are terms acquired from Latin, Greek, and French. In our research paper, the classifications of researchers regarding borrowed words are given. From an etymology standpoint, the article explores hybrid words in Kazakh. The hybrid words are created by merging Kazakh words or Kazakh language endings with phrases from another language. At the same time, first of all, borrowed words from a foreign language are adapted by the linguistic specifics of the Russian language. The article aimed to categorise hybrid terms into kinds depending on the languages into which the borrowed words were imported. It was determined that hybrid words were generated by merging the roots and endings of Greek-Latin, Greek-Latin-Kazakh, English-Kazakh, French-Kazakh, Arabic-Kazakh, Greek-Arabic, Greek-Arabic-Kazakh, Persian-Greek-Kazakh, Persian-Latin-Kazakh, Greek-Persian, Latin-Persian, and Persian-Kazakh. It also discusses the linguistic characteristics of hybrid terminology in Kazakh. Keywords: hybrid terms, loan words, Information Technology, terminology, term

https://doi.org/10.48081/WVXP9918

2023

Выпуск 3

Жалпы адамзаттың қарым-қатынасы ауызша сөйлесу және жазбаша тілдесу арқылы жүреді. Жазбаша тілдесімнен гөрі бүгінгі қоғамның өзара қарым-қатынасы ауызша сөйлесуге ұласқан. Ауызша сөйлеу тілі – бұл күнделікті тұрмыста екі немесе одан да көп адамдардың өзара сөйлесуі, пікір алысуы. Мұны ауызекі сөйлеу стилі қарастырады. Ауызекі сөйлеу тілінің басты ерекшелігі – оның алдын ала дайындықсыз, тікелей жүзеге асуында. Мақалада бүгінгі қоғамның ауызекі сөйлеу тіліндегі кейбір тілдік бірліктердің қолданысы, олардың нормадан ауытқу себептері мен салдары, стильдік қызметі талданады. Талдауға негіз болған ауызекі сөйлеу тіліне тән мәтіндер «Қазақ тілі ұлттық корпусының кіші корпустар» базасынан алынды. Осы мәтіндерді талдау кезінде ауызекі сөйлеу тілінде кейбір сөздердің құрамындағы дыбыстардың алмасымын, етістіктердің, есім сөздердің қысқарған формаларын, жаргон, варваризмдердің қолданысын, сөйлем құрылысының сақталмай, инверсиялық құбылысқа ұшырауы сынды ерекшеліктерге линвгистикалық талдау жасалады. Оған қоса, стилистика, лексикология сынды салаларда зерттеу жүргізген белгілі ғалымдардың тұжырымдары да мақаладан көрініс тапты. Нәтижесінде бүгінгі қоғамның алдын ала дайындықсыз коммуникацияға түсу барысында сөйлеу тілдерінің жай, толымсыз сөйлемдерге бағытталатыны, сондай-ақ бір ойдың аяқталмай, келесі бір ойға жалғасатыны немесе ойдың қайталануы, кірме сөздерді жиі қолданатындықтары анықталды.

https://doi.org/10.48081/VLMZ9388

2023

Выпуск 3

Мақалада қазіргі күні филология ғылымында жан-жақты зерттеліп келе жатқан өзекті мәселелердің бірі – шығармашылық стиль мәтіндерінің вербалды қабатындағы интертекстуалдылық құбылысы қарастырылады. Соңғы жылдары түрлі мәтіндер фрагменттері газет тілінде белсенді қолданылып жүр. Журналистер тарапынан тақырып құруда пайда болған жаңа формат – цитация құбылысы немесе интертекстуалдылық. Мақалада осы форма оқырманның назарын аудару, мәтін тақырыбын ерекшелеу, ықшамды түрде беру мақсатында қолданылады және прецедентті мәтіндер арқылы көрсетіледі. Сондай-ақ прецедентті мәтінге сілтеме жасау арқылы ақпарат алушы адам қойылған тақырыпты түсіну үшін өзінің ойлау белсенділігін, көзқарасын одан әрі арттыра түседі. Тақырыптың басты қызметі – ақпараттық және номинативтік. Мәтін тақырыбы оқырманның мәтінге деген қызығушылығын танытуда, белгілі бір жаңалыққа, мәселеге деген эмоционалды қатынасын тудыруда негізгі орын алады. Оқырманның өзіндік көзқарасын қалыптастырады, оның есте сақталуын қамтамасыз етеді. Ғылыми мақалада бұқаралық ақпарат құралдарындағы мәтін тақырыбының осындай атқаратын қызметтерін дәл бере білетін – прецедентті құбылыс арқылы жасалған тақырып атаулары қарастырылады. Нәтижесінде мақалада отандық газет материалдары тақырыптарында цитация қағидаты арқылы көрінетін прецедентті мәтіндер қызметі зерттеледі. Олардың ерекшелігі, қолданысы талдау, жинақтау, салыстырмалы, сипаттамалық әдістері арқылы талданады

https://doi.org/10.48081/ICWG2355

2023

Выпуск 3

В данной статье рассматривается фольклористическая деятельность известного казахского поэта, фольклориста, историка, этнографа, востоковеда Машхур Жусип Копеева. В том числе его требования к сбору образцов фольклора, особенностям выдачи текстового паспорта, мировоззрению о фольклоре и др. Существует три источника формирования Машхур Жусипа в качестве ученого-фольклориста. Первый – принятие богатого наследия своего народа, устной литературы и фольклорных образцов; второй – овладение достижениями ученых Востока в средние века; третий – влияние западных ученых, в том числе русской интеллигенции. Известно, что в процессе сбора устной литературы и фольклорных образцов Машхур Жусип опирался на определенные принципы сбора. Оно возникает из просветительско-демократических взглядов поэта. Машхур Жусип Копеев относился к фольклору как благородному наследию, не подлежащему к изменению, исправлению, а также придерживался условии для того, чтобы текст был записан как есть. Поэтому особо следует отметить, что поэт не забывал указывать, от кого что получил. Значение трудов Машхур Жусипа по сбору казахского фольклора не ограничивается одной областью, он является бесценным источником материалов для таких областей как: история, философия, педагогика и др. Это, в свою очередь, указывает на важность работы Машхур Жусип Копеева, которая была проанализирована в статье.

https://doi.org/10.48081/VIQB3198

2023

Выпуск 3

Мақалада Зейнолла Қабдоловтың «Менің Әуезовім» роман-эссесінің кейіпкерлері, көркемдігі талданған. Әуезовтің ұстаз ретіндегі бейнесінің сомдалуы, оның азамат боп қалыптасып, білім жолына түсуіне ағасы Қасымбектің көп көмек тигізгені айтылады. Әуезовтің Алаш адамдарымен танысуына, Абай ұрпақтарымен табысуына себепкер болған Қасымбек екені ерекше аталады. Абай өлеңдерін эстетикалық тұрғыда түсіндіріп берген де, ұлтты сүюге үйреткен де Қасымбек екені сөз болады. Романда Әуезовтің өмір жолын Абайдың өлеңдерімен сабақтастырады. «Менің Әуезовім» роман-эссесінен Қабдоловтың өзі «Сөз өнерінде» айтып кеткен жазушыға қажет сегіз қасиеттің бәрін кездестіре аламыз. Шығармадағы Әуезов туралы, өзі туралы оқиғалар, толғаныстар роман-эссе жанрына сай үзік-үзік, қысқа түрде берілген. Қабдоловтың сөз қолданудағы шеберлігіне Әуезовтің, Байкенжиннің көздерін сипаттауы дәлел бола алады. Адам психологиясын ашудағы Достоевский дәстүрін көреміз. Әуезовтің көзі, Достоевский тілімен айтқанда, «адамның ішіндегі басқа адамды» таба алатындай деңгейде суреттелген. Кейіпкерлерге мінездеме бергенде сөз дәлдігін ұтымды қолданады. Автор орыс әдебиетіндегі эпизодтарды салыстыру ретінде шеберлікпен қолдана біледі. Университетте болған бір жағдайды Гогольдың «Ревизорына» ұқсатып сипаттайды. Кеңестік дәуірдегі саяси науқандарды жазушы «Ленин – 17», «Сталин –37», «Ойраншыл – 37» деген саяси атаулармен атайды. Өзіндік сөз қолданысы деп қабылдаймыз.

https://doi.org/10.48081/HOGZ3975

2023

Выпуск 3

Introducing English to learners should be facilitated through cultural materials included in the textbooks. English as a Foreign Language (EFL) textbooks should contribute to students’ respect of their local culture and the culture of the studied language, followed by honouring the disparities between different ethnic or religious groups and uniting with nature and life. The EFL textbooks should raise students’ comprehension of the diversity of cultures while learning English as a foreign language. Thus, the purpose of our study is to investigate the structure of EFL textbooks used in Kazakhstani primary schools, examining how cultural content is presented within them and to what extent they support students’ ICC. The descriptive study used the content analysis of the three textbooks for teaching EFL in Kazakhstan’s primary schools – Smiles 2, Smiles 3, and Smiles 4. The results showed that the textbooks mostly contain information about the target culture, including the source culture and international cultures. The textbooks focus on culture themes such as Social, Personal, Politics, Religious, and Environmental Issues. The textbooks also provide adequate intercultural communication skills. The study includes the practical implications of providing students with a sufficient number of references to the target, source, and international cultures for the development of their intercultural communicative competence.

https://doi.org/10.48081/CLML7686

2023

Выпуск 3