English language is being as one of the pivotal discipline at secondary school which provides multifarious opportunities for learners. The main aim of teaching foreign language is to train learners at speech activities and prepare them to enter any communication. There is a problem that creation conditions closer to real communication is still kept in the centre of foreign language teaching methodology for teaching oral speech of learners. Namely, the creation and use of speech situation underlines the significance of real communication including conditions and circumstances which induce learners’ speech act. Moreover, speech situations identify program, content and formation of speakers’ utterance. At school the teachers face with learners lacking of functional ability, that is, although acquiring language material perfectly, learners make amount of mistakes while they express their thoughts. In order to solve such issues it is necessary to activate both training at language material and practicing at oral speech. According to Lapidus, a prominent Russian methodologist who speculated upon how to teach for oral foreign language speech has found that learners’ speech is activated effectively integrating training to using language forms with the practice at oral speech. In such case, we regard to design and apply speech situation to stimulate speech of learners because it provides psychological and linguistic optimization for learners to speak freely in foreign language. The relevance of the research is based on how to activate speech activity of senior classes through speech situations. Foremost, practically teachers have been facing with challenge standing of learners of senior classes in “silence” at the lessons that are dedicated to improve oral foreign language speech activity. The definition of foreign language speech activity was given by Zakirova G.Sh. as unity of means and methods of oral foreign language communication. In the methodology of FL teaching speech situations are used as teaching techniques to stimulate learners’ speech activity. Furthermore, due to the psychological feature of speech activity of senior classes, it is hardly to justify relevantly to their judgments, even though, there undergoes qualitative changes in senior class age i.e. speech of learners turns to more bookish, accurate than previous period. However, creation speech situation for senior classes encourages learners to produce argumentative speculation. According to psycho-physiological feature of speech in foreign language depends on thinking and consists of three phases of verbal cognitive process such as motivation planning and implementing. Taking into consideration usage of these features, foreign language teacher might improve foreign language speech and thinking skills of senior classes respectively using speech situations, contribute their professional-career oriented development of learners who are at the age of career choice through creating critical thinking on their future career . Ultimately, there are insufficient Kazakhstani researchers’ studies on the scope of speech of senior classes and speech situations. So that it is pivotal to design speech situations for stimulation speech activity of learners in accordance with Kazakhstan school conditions.

https://doi.org/10.48081/JDAQ4498

2023

Выпуск 2

In CIS countries, field recordings of folklore materials are stored and used by academic institutions, who have also typically acted as organizers of and participants in fieldwork expeditions. However, since the 1990s there has been more international participation in such trips, resulting in greater diversity among fieldwork groups. The diversification of an expedition research team can produce positive outcomes, such as an increase in the academic interests and knowledge of the participants, as well as the opportunity for collaboration between specialists from various fields of study. This article will describe one example of these phenomena based on an international expedition to East Kazakhstan in 2022 organized by the American non-profit Partnership for Russian, East European, and Eurasian Folklore. Another trend in folklore research is also of note, which is the creation of digital archives and the shared ownership of such archives with the local community in which the materials were collected. In contemporary research, the discussion of intellectual property rights of the bearers of a given culture and the question of public domain has raised the issue of open access to archival materials both for researchers and for members of the community where the materials were recorded. One author of this article is a member of a group of Japanese folklorists who completed five expeditions to the Verkhniaia-Toima District in the Arkhangel’sk Region of the Russian Federation in collaboration with local regional specialists, as well as a local museum and library. From the very beginning, the researchers have sought to share their collected materials with the museum, and starting in 2015, they began creating a digital archive in this effort. The digital archive “Verkhniaia-Toima Archive of Japanese-Russian Folklore and Ethnographic Expeditions,” as well as a book with links to video and audio recordings, published in March 2023, is described at the end of this article.

https://doi.org/10.48081/PWTQ7220

2023

Выпуск 2

Статья посвящена актуальной проблематике преодоления лингвокультурной интерференции при изучении иностранного языка. Целью исследования является изучение возможностей преодоления лингвокультурной интерференции носителями русского языка при изучении английского языка. Методами исследования стали анализ научной литературы, лингвокультурологический анализ, сравнительно-сопоставительный анализ, комплексный анализ, индукция, дедукция, обобщение и прогнозирование сведения к минимуму лингвокультурной интерференции разных видов при использовании определенных принципов и этапов работы с английскими лексическими единицами. Автор статьи приходит к выводу о том, что преодоление лингвокультурной интерференции возможно посредством обращения к толковому и словообразовательному словарям, лингвокультурологическим мини-текстам, содержащим данную лексическую единицу с разными обстоятельствами употребления и вариативностью контекстных значений, если она имеется, а также объяснения употребления в английском языке содержащих эту лексему метафор и выполнения упражнений на сопоставление применения лексических единиц в английском и русском языках. Перспективным направлением исследования автор считает разработку специального комплекса упражнений для преодоления лингвокультурной интерференции носителями русского и казахского языков при изучении английского языка.

https://doi.org/10.48081/AWUV8653

2023

Выпуск 2

This article discusses the formation of students’ value attitudes when studying foreign literature, in accordance with which the results of the control are analyzed. This study has shown the urgent need for the formation of value orientations in teaching students foreign literature. The developed methodology has determined that it is independent structural education that stimulates students’ academic activity and personal motivation. The results of the completed tasks showed some positive changes in the formation of students’ value orientations according to the basic data of the comparative analysis. The overall indicator of a high level of formation of value attitudes among students who studied according to the experimental method was 14.2% higher than in the control groups. This research article examines an experimentally confirmed hypothesis that has shown its effectiveness using such effective methods as the introduction of interactive technologies in the teaching of foreign literature, based on the main indicators for the formation of students’ value attitudes.

https://doi.org/10.48081/IQGU8147

2023

Выпуск 2

Аталмыш мақалада Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы шығармаларындағы жалқы есімдердің реминисценттік қызметі беріледі. Реминисценттік жалқы есімдер, халық мәдениетіне қатысты және ол тікелей көркем мәтін бойында қамтылады. Көркем мәтіндегі кез-келген жалқы есімдерді екі сипатта қарастыруға болады: біріншіден, мағыналық аспектіде, оның сырт тұрпаты тұрғысынан; екіншіден, мағыналық жағынан, оның семантикасы, жалқы есімдер ұсынатын көркем бейне тұрғысынан. Реминисцентік жалқы есімдер көркем мәтінде басқа шындықтың объектісін (физикалық немесе көркемдік) айғақтау функциясын жүзеге асыру үшін автордың ниетін объективті ететін лингвистикалық механизм ретінде қызмет атқарады. Дәйексөздер, қанатты сөздер, жеке неологизмдер, кейіпкерлер есімдері, шығармалардың атаулары, олардың авторларының есімдері, сөздер мен сөз тіркестерінің ерекше коннотациялары туралы тікелей немесе жанама сілтемелер реминисценттік есімдер ретінде қызмет атқарады. Мәтіндік реминисценция кезінде дереккөзге сілтеме әртүрлі дәлдік дәрежесінде болуы немесе болмауы мүмкін. Осыған байланысты мақалада «реминисценттік жалқы есім» ұғымын зерделеу және олардың Мәшһүр Жүсіп қолданысындағы ерешеліктерін белгілеу мақсаты көзделеді. Мәшһүр Жүсіпп шығараларындаы діни-теологиялық есімдер, құдай, пайғамбар, періштелер есімдері реминисценті есімдер ретінде зерттеліп, олардың танымдық ерекшеліктері ашылады.

https://doi.org/10.48081/BUOB1194

2023

Выпуск 2

Мақалада Сыр бойы мен Арал теңізі маңында ғұмыр кешкен, ислами дүниетаным қағидаларын ұстанған ақын, шайырлар шығармашылығындағы негізгі тірек, басты бағыт – дін болғаны, бұл шығармалардың Х1Х ғасырдың соңғы ширегі мен ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиеті тарихында айрықша маңызға ие екендігі, олардың діни-танымдық шығармаларында Құран Кәрім аяттары мен Мұхаммед пайғамбар Хадистерін насихатталғаны, адамгершілік, имандылық рухында жыр толғап, азаматтық пікір туғызғаны, Сыр сүлейлерінің адам өмірі турасындағы ойлары да мұсылмандық тұрғыда қалыптасқаны көрсетіліп, Сыр сүлейлер ішінде Ерімбет Көлдейбекұлының ХІХ ғасырдың соңғы ширегі мен ХХ ғасыр басындағы діни-ағартушылық бағытта өзіндік орны бар ақын екендігі, қазақ ақын-жыраулары шығармашылығында жиі кездесетін жалаң өсиет, дидактикалық, мақал-мәтелдік үлгідегі терме жанры алғаш рет осы Ерімбет шайыр шығармаларында логикалық және көркемдік шеберлік арқылы бұзылып, кейін репродуктивті әдіспен екінші қайтара жүйеленгенде шығыстық поэзия элементтерімен ауыстырылып, терме мазмұн мен түр жағынан жаңарып, қайта жаңғыртылғаны, оның күллі адамзатқа ислам идеологиясы ұсынған жаңа жүйені насихаттаушы және Сыр сүлейлері арасында дамыған ескішіл бағыт – қадим негізінде тәрбиеленіп, герменевтикаға бой ұсынған тәпсіршіл шайыр, софылық тәрбиеге суарылған поэзияның туын көкке көтерген алдыңғы шептегі жаңашылдардың бірі екендігі, оның ағартушылығы исламдағы күрделі мәселелер мен шариғат шарттарын жыр-уағыз арқылы айта отырып халықтың көзін ашып, көкірігін ояту мәселеріне негіздегені, шайыр шығармаларынан қой үстіне бозторғай жұмыртқалаған заманды, әділетті қоғам орнауды армандау, елді, ұрпақты адамилыққа, тазалыққа, шыншылдыққа, елжандылыққа, білімге құштарлыққа, сыйластыққа және т.с.с. адамгершілік қасиеттерді қалыптастыруға тәрбиелеу мақсаты анық көрінетіні нақты мысалдар арқылы дәлелденеді.

https://doi.org/10.48081/TLXD6446

2023

Выпуск 2

Әдебиеттануда зерттеу нысаны ретінде қарастыратын құбылыстар көп. Бұл ретте дәстүрлі түсінікті бұрмаламай, зерттелетін категория туралы пікірлерді де қамтып, оның ерекшелігін дұрыс анықтау маңызды. Автордан асқан сауаттылықты, сөз қолдану шеберлігін талап ететін тәсілдердің бірі – оксюморон. Қазіргі қазақ прозасында оксюморон құбылысы поэтикалық құрал ретінде пайдаланылып жүр, алайда әдебиеттану саласында кенже қалып келе жатқаны зерттеу жұмысының өзектілігіне жетелейді. Бұл мақалада біз оксюморон ұғымына жан-жақты анықтама беріп, оның поэтикалық құбылыс ретіндегі ерекшеліктерін, кейіпкер психологиясын ашудағы өзіндік рөлін жазушы Таласбек Әсемқұловтың «Талтүс» романында кездесетін мысалдар арқылы түсіндірдік. Оксюморонның кейіпкер психологиясын, оның ішкі әлемінде болып жатқан қарама-қайшы сезімдерін, ол өмір сүрген кезеңді танытуда өзіндік орны бар екенін байқаймыз. Оксюморон мәтін құрылымында көркем сөздің эмоциялық мәнін күшейтіп, қарама-қарсылықтың тұтастығын танытады. Сол арқылы оқиға желісінің ширығуы, шиеленісуі көрсетіліп, кейіпкердің болмысы ашылады. Қазіргі қаламгерлер шығармашылығында ерекше ізденісті барын кейіпкердің бойындағы қоғам тудырған қайшылықтарды айтуы, оның өзімен-өзі қайшыласқан тұстарын ұсына білуінен аңғаруымызға болады. Яғни қаламгерлер өздері жасаған кейіпкерлері арқылы адам тұлғасы туралы көзқарастарын көрсетуге ұмтылады.

https://doi.org/10.48081/ZVUK4682

2023

Выпуск 2

Бұл мақалада журналистік мәтін, жарнама мәтіні, пиар мәтіні сияқты терминдерге гипероним болатын «медиамәтін» ұғымының ерекшеліктеріне талдау жасалынған. Медиамәтіннің типологиясы мен қазақ бұқаралық ақпарат құралдарында оның қолданысының ерекшеліктері қаралған. Авторлар «медиамәтін» терминін анықтаудың әртүрлі тәсілдерін қарастырады. Талдау негізінде авторлар медиамәтіннің белгілерін ажыратып, оның басқа мәтін түрлерінен ажыратуға мүмкіндік береді. Бұл еңбекте газеттік мәтіндер, Интернет мәтіндер мен телевизиялық мәтіндердің ұқсастықтары мен айырмашылықтары қарастырылған. Мысал ретінде қазақстандық телеарна мен радио бағдарламалары, газеттік мақалалар мен әлеуметтік желілердегі посттар келтірілген. Зерттеу тақырыбының өзектілігі ақпараттық дәуірдің келуіне байланысты бұқаралық ақпарат құралдары қазіргі қоғамның өмірінде үлкен орын алып отыруымен анықталады. Бұл салада ғылыми зерттеулердің қажеттілігі күннен күнге өсіп келеді, өйткені медиамәтіндерде тілдік шындық көрсетіледі. Бұл ғылыми мақалада Қ. Ө. Есенова, Т. Г. Добросклонская, Я. Н. Засурский, Г. Я. Солганик, Ю. В. Рождественский сияқты отандық және шетелдік ғалымдардың еңбектері қолданылған. Зерттеуде қазіргі медиамәтіннің ақпараттық, әлеуметтік және сөйлеу динамикасын анықтайтын негізгі факторларға тоқталып кеткен. Медиамәтін журналистика, жарнама және қоғаммен байланыс саласындағы бұқаралық коммуникацияның жиынтық сөйлеу өнімі ретінде көрсетілген.

https://doi.org/10.48081/LRDT8694

2023

Выпуск 1

Мақалада шет тілін оқытуда оқушылардың өздік жұмысын ұйымдастыруға арналған. Авторлар есте сақтаудың барлық түрін жұмылдыра отырып, тілдік материалды меңгерудің тиімді жолдарын ұсынады. Зерттеушілер сөз тіркестерін, сөз мағынасының әр алуан аспектілерін зерттеуге ерекше көңіл бөле отырып, сөздерді жеке немесе контексте зерттеу қажеттігін атап көрсетеді. Мақалада оқушылардың сөздік қорын меңгеруге және сөздік қорын кеңейтуге бағытталған әзірленген жаттығулар жүйесі берілген. Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңына сәйкес, білім берудің басты мақсаты – оқушылардың бойына білім мен біліктерді жай ғана сіңіру емес, оның жеке тұлғалық ерекшеліктеріне негізделген ақпаратты қабылдау, талдау және тиімді пайдалана білу дағдыларын қалыптастыру, әлеуметтік және кәсіби құзыреттілік; сондай-ақ өз бетінше ойлау және мәселелерді шешу қабілетін және тез өзгеретін әлемде тиімді өмір сүру және жұмыс істеу қабілетін қалыптастыру [1]. Осыған байланысты шет тілін меңгеруде өзіндік жұмысқа көп көңіл бөлу керек. Шетел тілін оқытудағы өзіндік жұмыс оқушының белсенді интеллектуалдық әрекеті ретінде қарастырылады, оның барысында оның өзіндік интеллектуалдық әрекет стилі қалыптасады, ойлау тәсілдері дамиды, оқу мен жазу кезінде оқылатын материалды талдау және жүйелеу қабілеттерін жетілдіреді, дағдылары қалыптасады.

https://doi.org/10.48081/RQOL3080

2023

Выпуск 1

Мақалада Абай Құнанбайұлының туындыларының өзегіне айналған адам мәселесі жайындағы еңбектерінің ұлттық-өңірлік компонент ретінде түпнұсқа және аудармаларды салыстырмалы оқыту арқылы әлеуметтік-мәдени құзыреттілікті қалыптастыру құралына айналғандығы қарастырылады. Ғылымда антропоцентристік парадигма кең таралмай тұрып, өзі өмір сүрген XIX ғасырдың тұсында-ақ Абай өзіне дейінгі ойшылдардың еңбегін зерттеп, олардың шығармаларын аудару барысында қазақ әдебиетінде жаңаша жазба стиль қалыптастырғаны мақалада қарастырылады. Абай өз халқының жағдайына байланысты ой-толғаныстарын қарасөз, философиялық өлеңдері арқылы, толық адам концепциясы негізінде көрсетіп, жастарды жарқын болашақты құруға, білімге, рухани дамуға шақырғаны сөз етіледі. Ақынның өлеңдері терең философиялық сарында жазылып, әлеуметтік-тарихи жағдайлар жайында көзқарасын білдіретіні арнайы сөз болады. Ақынның шығармашылығына деген қызығушылық XX ғасырдан бастап, ақын шығармалары баспаға шыққан тұста кең өріс ала бастағаны дәлелденеді. Абайдың өлеңдері мен қарасөздері көптеген тілдерге аударылып, қазақ тілі мен әдебиетінің, қазақ елінің тарихының даңқын асқақтата түскені аталады. Алайда Абайдың ағылшын тіліндегі аудармалары тікелей қазақ тілінен емес, орыс тілінен ағылшын тіліне аударылуына байланысты, түпнұсқа мәтін мен аударма мәтінде мағынасына, философиялық көзқарастың оқырманға толық нақты жеткізілмеуі, ақынның түпкі идеясының ашылмай, бұрмаланып кетуі сынды кемшіліктер мақалада жан-жақты талданып көрсетіледі. Қазақ тілінен орыс тіліне аударылған шығармалардың да Абайдың деңгейіне жетпей, әлі де сапалы аударманың қажет екендігі ұсыныс ретінде беріледі.

https://doi.org/10.48081/VLXW3789

2023

Выпуск 1