В данной статье рассматривается фольклористическая деятельность известного казахского поэта, фольклориста, историка, этнографа, востоковеда Машхур Жусип Копеева. В том числе его требования к сбору образцов фольклора, особенностям выдачи текстового паспорта, мировоззрению о фольклоре и др. Существует три источника формирования Машхур Жусипа в качестве ученого-фольклориста. Первый – принятие богатого наследия своего народа, устной литературы и фольклорных образцов; второй – овладение достижениями ученых Востока в средние века; третий – влияние западных ученых, в том числе русской интеллигенции. Известно, что в процессе сбора устной литературы и фольклорных образцов Машхур Жусип опирался на определенные принципы сбора. Оно возникает из просветительско-демократических взглядов поэта. Машхур Жусип Копеев относился к фольклору как благородному наследию, не подлежащему к изменению, исправлению, а также придерживался условии для того, чтобы текст был записан как есть. Поэтому особо следует отметить, что поэт не забывал указывать, от кого что получил. Значение трудов Машхур Жусипа по сбору казахского фольклора не ограничивается одной областью, он является бесценным источником материалов для таких областей как: история, философия, педагогика и др. Это, в свою очередь, указывает на важность работы Машхур Жусип Копеева, которая была проанализирована в статье.

https://doi.org/10.48081/VIQB3198

2023

Выпуск 3

В статье проведен краткий сравнительный обзор основных трудов казахстанских литературоведов и искусствоведов первого и второго десятилетий XXI вв. Цель исследования заключается в выявлении подходов в изучении проблемы мифологических образов и мотивов в произведениях литераторов и живописцев. На основе сравнительно-сопоставительного, искусствоведческого методов исследования анализируется содержание имеющихся на данный период научных статей, диссертаций, определяются основные направления в изучении проблемы трансформации мифологических образов и мотивов в современной художественной практике. Автором статьи выявлено, что филологи XXI в. используют новые методы исследования мифа - мифопоэтический, литературно-исторический, историко-типологический, мифолингвистический. В искусствоведении тенденция изучения мифа как духовной основы казахского искусства перешла к аспекту мифологизации современного искусства во взаимодействии казахских национальных и мировых художественных традиций. В заключении приводятся выводы об активизации исследований по изучению мифа, мифологизации национальной литературы и искусства во втором десятилетии XXI в. Несмотря на расширение тематики научных изысканий в трудах искусствоведов и литературоведов Казахстана, проблема изучения мифа как первотекста, моделирующего современные художественные формы в различных видах искусства и литературе остается актуальной, по причине ее недостаточной изученности.

https://doi.org/10.48081/BGZS9479

2023

Выпуск 3

Мақалада Зейнолла Қабдоловтың «Менің Әуезовім» роман-эссесінің кейіпкерлері, көркемдігі талданған. Әуезовтің ұстаз ретіндегі бейнесінің сомдалуы, оның азамат боп қалыптасып, білім жолына түсуіне ағасы Қасымбектің көп көмек тигізгені айтылады. Әуезовтің Алаш адамдарымен танысуына, Абай ұрпақтарымен табысуына себепкер болған Қасымбек екені ерекше аталады. Абай өлеңдерін эстетикалық тұрғыда түсіндіріп берген де, ұлтты сүюге үйреткен де Қасымбек екені сөз болады. Романда Әуезовтің өмір жолын Абайдың өлеңдерімен сабақтастырады. «Менің Әуезовім» роман-эссесінен Қабдоловтың өзі «Сөз өнерінде» айтып кеткен жазушыға қажет сегіз қасиеттің бәрін кездестіре аламыз. Шығармадағы Әуезов туралы, өзі туралы оқиғалар, толғаныстар роман-эссе жанрына сай үзік-үзік, қысқа түрде берілген. Қабдоловтың сөз қолданудағы шеберлігіне Әуезовтің, Байкенжиннің көздерін сипаттауы дәлел бола алады. Адам психологиясын ашудағы Достоевский дәстүрін көреміз. Әуезовтің көзі, Достоевский тілімен айтқанда, «адамның ішіндегі басқа адамды» таба алатындай деңгейде суреттелген. Кейіпкерлерге мінездеме бергенде сөз дәлдігін ұтымды қолданады. Автор орыс әдебиетіндегі эпизодтарды салыстыру ретінде шеберлікпен қолдана біледі. Университетте болған бір жағдайды Гогольдың «Ревизорына» ұқсатып сипаттайды. Кеңестік дәуірдегі саяси науқандарды жазушы «Ленин – 17», «Сталин –37», «Ойраншыл – 37» деген саяси атаулармен атайды. Өзіндік сөз қолданысы деп қабылдаймыз.

https://doi.org/10.48081/HOGZ3975

2023

Выпуск 3

Introducing English to learners should be facilitated through cultural materials included in the textbooks. English as a Foreign Language (EFL) textbooks should contribute to students’ respect of their local culture and the culture of the studied language, followed by honouring the disparities between different ethnic or religious groups and uniting with nature and life. The EFL textbooks should raise students’ comprehension of the diversity of cultures while learning English as a foreign language. Thus, the purpose of our study is to investigate the structure of EFL textbooks used in Kazakhstani primary schools, examining how cultural content is presented within them and to what extent they support students’ ICC. The descriptive study used the content analysis of the three textbooks for teaching EFL in Kazakhstan’s primary schools – Smiles 2, Smiles 3, and Smiles 4. The results showed that the textbooks mostly contain information about the target culture, including the source culture and international cultures. The textbooks focus on culture themes such as Social, Personal, Politics, Religious, and Environmental Issues. The textbooks also provide adequate intercultural communication skills. The study includes the practical implications of providing students with a sufficient number of references to the target, source, and international cultures for the development of their intercultural communicative competence.

https://doi.org/10.48081/CLML7686

2023

Выпуск 3

Мақалада өткен ғасырлар тоғысындағы Шығыс-түркі әдебиетіндегі рухани-мәдени қатынастар сөз етіледі және сол тұста діни-ағартушылық арна аясында мұсылман жұрты оқығандарының өзара тығыз байланыстар жасағаны нақты мысалдар арқылы дәйектеледі. Бұл ретте, діни-ағартушылық бағыт шығыс елдерін жақындастыратын басты факторлардың бірі әрі рухани алмасулар негізі ретінде қарастырылады. Өйткені, адамдардың дін бірлігі мен ислами оқу үрдісі - олардың өзара байланысы мен қарым-қатынас жасауының бастау көзі саналды. Сол себепті бұл бағыттағы оқу жүйесі Шығыс өңірі елдерінің рухани өрісін кеңейтетін мәдениет ошағы ретінде қалыптасты. Екі ғасыр аралығындағы мұсылманшылық Шығыста осы бағыт ерекше қарқын алды. Әсте ол елдердің өзара рухани-мәдени қатынастары да осы арнада тоқайласты. Жалпы, 19 ғасырдың орта шенінен бастап, Шығыстың Батысқа тәуелді бола бастауы зиялы қауым арасында алаңдаушылық туғызды. Батыс Еуропа мемлекеттерінің әлемдік қоғамдық-саяси әл-ахуалға ықпал ете бастауы елінің ертеңіне елеңдеуші Шығыс зиялыларын тыныш жатқызбады. Осы кезеңде дәстүрлі арнада қайта қалыптаса бастаған діни-ағартушылық ағым қоғамдық-саяси жағдайға байланысты өрбіді. Және ол ұлттық мұрат тұрғысында өркендеді. Жазылымда осы мәселелер төңірегінде ой қозғалып, шығыс-түркі ғалым-қайраткерлерінің адамзаттың рухани жаңғыруындағы рөлі, ықпалы баяндалады.

https://doi.org/10.48081/YIEU2754

2023

Выпуск 3

This article examines the problem of the means of subject nomination in modern English. A necessary condition prerequisite for the functioning of language as a means of human communication is its ability to name because it designates various objects and phenomena of objective reality by linguistic means. Nominative units of language are, so to speak, the building material for communicative units since the process of information transfer in the act of linguistic communication is based on the direct introduction into the utterance of words signifier previously unmentioned denotations. In general, naming can be defined as the relation of the planes of the signified and the signifier, represented by the connection of the linguistic unit with the real object. In this article only one type of linguistic nomination is considered – subject nomination. Subject nomination differs from the other types of nomination mainly by the nature of the so-called real objects. The plane of the signified is represented in it by a set of designations, the main feature of which is "materiality", (subjectivity in a broad sense), whereas denotations of other types of nomination are characterized either by processuality (verbal nomination) or by characterization (adjectival and adverbial nomination). The study of the subject nomination in English is carried out both in terms of the signified (the structure of the denotation) and in terms of the signifier (the linguistic means of expressing the denotation). The starting point of the analysis is a set of linguistic units that serve to express subject denotations.

https://doi.org/10.48081/MLVG7496

2023

Выпуск 3

The article examines the use of national expressions, one of the features of the poetics of the poet, thinker Mashkhur Zhussip Kopeev. The purpose of the article is to identify the use of words, artistic features of the poet, reflecting his individuality, specificity in literature and thereby forming an initiative to study the poetics of the poet. The research has scientific and practical significance. It can also be used in local history lessons, in the discipline of literature of the early twentieth century and general theory of literature. The poet's poems clearly show that the national expression, Kazakh cognition, national color play a big role in enriching Mashkhur Zhussip’s creativity, in determining his difference from other poets-writers. It can be said that this experience of the scientist, who grew up reading folk literature, and then collected folklore himself, positively influenced his work. Skillfully using national knowledge, he developed literature in terms of genre, style, art and imagery. In the article, examples taken from the works of a poet were analyzed using scientific evidence and compared with the opinions of scholars. To identify the specificity of using national elements, methods such as gathering, analyzing, comparing, and hermeneutics were employed. National elements were examined in relation to three categories: enriching the vocabulary with vernacular words, national elements in religious connotations, and archaisms. The poet's poems from the multivolume collection of works were chosen as the object of research.

https://doi.org/10.48081/SGHP2618

2023

Выпуск 3

This article discusses the female archetypes presented in the characters of the stepmother and mother in English folk tales as the embodiment of the image of one of the most significant literary archetypal images "Mother". The purpose of this article is to analyze the archetypes of the stepmother and mother, which are a manifestation of the light or dark side of one archetype of the "Mother" on the material of some magical and everyday English folk tales. The work presents excerpts and examples from such folk tales as “The rose tree”, “The Well Of The World's End”, “Kate Crackernuts”, “The House in The Lake”, “Fate of the Children of Lir”, “ Jack and His Golden Snuff-Box”, “The Red Ettin” “Lazy Jack”. In addition, an attempt is being made to present variants of the classifications of female archetype images, which today is ambiguous and not always specific. The archetype "Mother" is not necessarily the mother of the hero, it can in fact be any woman of the older generation who has a psychological influence on the hero, on his life and worldview and is not in a relationship with him The authors come to the conclusion that the female archetypal image can become a source of strength for the hero, endowing him with the ability to survive and stand against trials. However, in a negative aspect, it dooms the hero to powerlessness in the face of difficulties, weakens, makes dependent.

https://doi.org/10.48081/RLFM6931

2023

Выпуск 3

Берілген мақалада қазақ жазушыларының шығармаларындағы көркем образдарды талдау арқылы жоғары оқу орнының білім алушыларын қазақ тіліне үйрету тиімділігі туралы жазылған. Мақалада жазушы Ж. Молдағалиевтің шығармаларындағы образдар қарастырылған. Осы тұста Ыбырай Алтынсарин, Абай Құнанбайұлы, Шоқан Уәлиханов, Ілияс Омаров сияқты қазақ халқының көрнекті тарихи тұлғалары да бар. Аталмыш тарихи тұлғалардың көркем образдарын талдау арқылы білім алушылар үшін арнайы лексикалық тапсырмалар мен грамматикалық жаттығуларды құрастыру ерекшелігі мен тиімділігі кеңінен қарастырылған. Деректі әңгіме, повесть, романдарда сипатталған көркем образдар шынайы тұрғыдан көрсетілген. Көркем образдарды талдау арқылы білім алушыларды қазақ тіліне үйрету тиімділігін практикалық қазақ тілі сабақтарында қарастырылды. Көркем шығармалардағы басты кейіпкерлер мен эпизодтық кейіпкерлер образдарының ерекшеліктері білім алушыларға алуан түрлі тапсырмаларды орындауға мүмкіндік береді. Қазақ тілі сабағында көркем образдар арқылы диалог, мәтін құрастыру, лексикалық тапсырмаларды топпен орындау жұмыстары білім алушыларға қазақ халқының болмысын терең көрсете алады. Шығармада берілген диалог пен монолог түрлері арқылы қазақ тілін үйрету мақсатында лексикалық тапсырмаларды топтық тапсырмаларға айналдыру тиімділігі жан-жақты қарастырылған. Шығармаларда суреттелген белгілі бір заманның көрінісі білім алушыларға танымдық ақпаратты ұсынады. Ел тарихын кеңінен көрсететін әңгімелер жанры арқылы білім алушылар қазақ тілін тиімді үйренеді.

https://doi.org/10.48081/ZPBI3925

2023

Выпуск 3

Мақала ғылыми мәтінді қабылдау, түсіну, түсіндіру мәселелеріне негізделіп жазылды. Қай заманда да ғылыми мәтіннің білім алушылар үшін маңызы зор болған. Себебі ғылыми мәтін ғылым мен білім сақталатын күрделі құрылым. Сонымен қатар бұл мәтін түріне объективтілік, логикалылық, нақтылық және ақпараттылық тән. Демек, ғылыми мәтінге қойылатын талап қатаң. Сондықтан оны жеткілікті дәрежеде меңгеру мәтінді дұрыс қабылдаумен, сауатты түсінумен, оқырманға түсінікті тілмен жеткізумен тікелей байланысты. Айтылған мәтін дұрыс қабылданбаса, онда ол көздеген мақсатына жете алмайды. Мақалада ғылыми мәтінді қабылдау мен түсінудің бір-бірімен байланысы, ерекшелігі, ғылыми мәтінді жазуда және оқуда интерпретацияның алар орны туралы прагмалингвистикалық талдау жасалды. Ғылыми мәтіннің ерекшелігін, оның адресант пен адресат арасындағы байланысын көрсету үшін ғалым А. Абасиловтың ғылыми мәтініне талдау жүргізілді. Ғалымның тілдік қолданысы, сөйлем құрылымы, айтқан ойы мақаланың негізгі зерттеу нысаны болды. Оған қоса, ғылыми мәтінді оқырманның жеткілікті дәрежеде қабылдауы үшін автордың қолданатын стратегиясы мен тактикалары туралы зерттеулер де мақаладан көрініс тапты. Нәтижесінде мәтін, автор және оқырманды бір-бірімен біріктіретін қабылдау, түсіну, түсіндіру ұғымдарының байланысы анықталды.

https://doi.org/10.48081/JWNJ3747

2023

Выпуск 3