Настоящая статья посвящена актуальной проблеме современного казахстанского образования – повышению функциональной грамотности населения. В понимании функциональной грамотности, в том числе грамотности чтения, мы опираемся на методологические положения международных сопоставительных исследований PISA, PIAAC. Как показывают результаты исследования PIAAC-2018, взрослое население Казахстана, в том числе и молодые люди в возрасте 16-24 лет, обладают невысоким уровнем грамотности чтения. В связи с этим важно в процессе подготовки специалистов в вузах делать акцент на развитие грамотности чтения. Для этого необходимо разработать инструментарий по замеру грамотности чтения. Через систему тщательно отобранных текстов и разработанных к ним заданий следует измерять и формировать грамотность чтения у студентов, в частности, такие навыки работы с текстом, как нахождение, понимание, рассуждение и оценка. Развитие грамотности чтения у студентов позволить улучшить их образовательные достижения, повысить их конкурентоспособность на рынке труда, а также создаст возможности для улучшения их благополучия в общественной и личной жизни. Авторами публикации на основе методологии международных сопоставительных исследований PISA, PIAAC ранее была разработана теоретическая рамка оценки грамотности чтения. В этой статье описаны особенности разработанного инструментария по замеру грамотности чтения: описаны принципы отбора текстов, а также методологическая рамка разработки тестовых заданий

https://doi.org/10.48081/OJES8681

2023

Выпуск 3

Бұл мақала бизнес тілінің пайда болып дамуын көрсететін екі дәуірге бағытталған: б.з.д. 500 жылдан б.з. 250 жылға дейінгі ежелгі Еуропа, Жерорта теңізі әлемі және Ортағасырдағы Еуропа, Жерорта теңізінің іскерлік әлемі. Мақаланың негізі – екі тарихи кезең қазіргі заманғы әлемде іскерлік тілді қарастыруға болатын ағартушылық призманы қамтамасыз ете отырып, елдер мен мәдениеттердегі алыс, бірақ таңқаларлық тікелей корреляцияны көрсетеді. Таңдалған дәуірлердің айрықша белгілері анықталады. Мысалы, ежелгі тілдерде күрделі бизнес-терминологияның құрылуы, ерте кезеңдегі хат алмасу, бизнес әлеміндегі жанрлардың пайда болып дамуы, танымал іскерлік әдістер мен бизнесті жүргізудің бірқатар жаңа шарттарының әзірленуі және т.б. Мақалада Еуропа ғалымдарының ғылыми еңбектеріндегі бизнес тілінің ежелгі әлемнен қазіргі заманға дейінгі даму тарихына талдау жасалды. Ғылыми әдебиеттерден тілдік фактілерді жинауда бақылау әдісі, сондай-ақ тарихи және аумақтық байланыстар нәтижесінде бір тілдің екінші тілге әсер ету дәрежесі мен сипатын, генетикалық байланысын зерттеуде салыстырмалы-тарихи әдісі қолданылды. Этимологиялық талдау бизнес терминдердегі бастапқы морфемалық құрылымын, тарихи өзгерістердің сипаты мен олардың себептерін анықтаумен байланысты.

https://doi.org/10.48081/RHFC9875

2023

Выпуск 3

Бұл мақалада Қазақстан өз тәуелсіздігіне қол жеткізген уақытта жарыққа шыққан Мұхтар Мағауиннің «Қыпшақ аруы» хикаятына ғылыми саралау жүргізілді. Драматизмнің әдеби-эстетикалық ұғым ретінде хикаят жанрында алатын өзіндік орнының ерекшеліктері талданды. Қазақ әдебиетіндегі сюрреалистік үрдістегі тақырыптардың маңыздылығы, драматизмі, әдеби-тарихи шығармалардың даму жолы, олардың негізгі ойы мен тақырыптық-идеялық көрінісі қарастырылады. Мақаланың кіріспесінде көркем әдебиеттің халық тәрбиесінде алатын орны, сюрреалистік бағыттағы әдеби-тарихи шығармалардың қазақ халқының жанын, болмыс-бітімін, арманы мен мақсатын, қуанышы мен қайғысын бейнелейтін жанр екендігіне шолу жасалады. Негізгі бөлімінде қазіргі заманғы ең көп оқылған хикаяттардың бірейегейі М. Мағауиннің «Қыпшақ аруы» атты хикаятындағы драматизмнің философиялық мағынасы сөз етіледі. Ең бастысы, туынды құрамындағы драматизм, оның туындау, айқын шарықтау сәттері, оған себепкер болған жайттар бейнеленген. Қорытынды бөлімінде қазақ повесттеріндегі оқиға желісінің көркем шығармадан ерекшелігі, тарихи сананың ұлттық мінезбен түйісуі, Отанға деген шексіз сүйіспеншіліктің ғасырлар тоғысынан тарихи жадымызда келе жатқандығы тұжырымдалады. Қазақ прозасында сюрреализм тақырыбында жазылған повестер мен хикаяттардың өзектілігі мен өткірлігі, шынайылығы мен аңыздық желісі талқыланады.

https://doi.org/10.48081/BYOM2324

2023

Выпуск 3

Статья посвящена выявлению сущности этических знаний, описанию этапов формирования понятия о моральных знаниях, интерпретации их в оценочной деятельности субъекта. Цель работы: выяснение когнитивного статуса моральных категорий, исследование их в рамках когнитивной парадигмы с целью когнитивно-репрезентативного измерения и концептуального анализа. Методы исследования: этико-категориальный анализ, ассоциативный эксперимент, моделирование, концептуальный анализ. Получены результаты: описана природа этического знания и охарактеризованы этапы его формирования: этап первичной концептуализации, когда формируется формат знания – понятие, дающее представление о признаках знаний, их обобщении, осмысливании и означивании; этап вторичной концептуализации, когда этические знания соотносятся с оценочными предикатами в интерпретативно-оценочной деятельности субъекта; осуществлен концептуальный анализ концепта «этические знания». Научная новизна: подтвержден когнитивный статус этических знаний и доказана их когнитивная сущность, дано их определение как результата оценочной познавательной деятельности субъекта, выявляющей моральную сущность человека, имеющей значимость для индивида, осуществлен анализ этических знаний.

https://doi.org/10.48081/WCWQ3142

2023

Выпуск 3

The fourth technological revolution introduces new changes in the direction and structure of world science. The content of the socio-humanitarian direction has expanded, and new concepts of education have appeared. Gender education is one of the fastest-developing areas of the social sphere of education. In Western countries, gender education began in the second half of the twentieth century and was carried out in Kazakhstan from the first years of sovereignty. The functioning of research centers focused on gender studies has had a beneficial effect on the formation of education in this area. Now half of the universities conduct gender-based disciplines with expanding priority directions. The sphere of gender knowledge, initially covering only the sociological direction, is filled with politics, economics, philology, and history. Gender education is considered as one of the most important components of the educational process of social and humanitarian specialists. Its content includes ideological and universal values. The problem of gender education and the study of the content of gender education are considered in various aspects. In Kazakhstan, gender education, and interdisciplinary connections are not clearly expressed, and the direction is not fully distinguishable. In this article, the gender education in Kazakhstan is studied, and creation of the concept of gender education is studied.

https://doi.org/10.48081/KKQB8985

2023

Выпуск 3

Статья посвящена трактовке национальной и общечеловеческой проблематики в творчестве известного казахского поэта Бахыта Каирбекова. Привлекательность поэзии Б. Каирбекова обусловлена его незаурядным талантом, которое пропитано духом родной земли и философской мудростью предков, открывающий космос казахской культуры и истории. Творческая индивидуальность проявляется в своеобразии его художественного мышления, поэтического видения и понимания жизни. Это есть путь для поиска смысла жизни, мудрости, близкой души. Его поэзия – это образное понимание мира. Все основные национальные и общечеловеческие проблемы, поднятые в поэзии Бахыта Каирбекова, рисуют образы национальной культуры. Родина, культура и философия кочевничества стали для него одной из главных струн творчества и находятся в неразрывной связи с общечеловеческими ценностями, что достигалось с помощью лингвокультурологической интерпретации и трансформацией национального образа мира. Материал статьи освещает актуальную научную проблему, связанную с изучением национального наследия и популяризацией эстетических ценностей литературы периода постмодернизма. На основе творчества казахского поэта, переводчика и кинорежиссера Бахыта Каирбекова осмысливается возможность формирования транснационального сознания через общечеловеческие и национальные образы.

https://doi.org/10.48081/NRFI5422

2023

Выпуск 3

This research article investigates the prevalent utilization of hedging strategies in the context of American talk show discourse. Through a comprehensive analysis of a diverse range of talk show episodes, this study aims to shed light on how participants in these shows employ hedging to navigate sensitive and contentious topics while maintaining a diplomatic and non-committal stance. The research employs a mixed-method approach, combining qualitative discourse analysis and quantitative content analysis to identify and categorize various hedging devices used by talk show hosts and guests. Additionally, the study examines the motivations behind the use of hedging in this particular communicative context. Results indicate that hedging is a prominent feature of American talk show discourse. Hosts and guests often use hedge words and phrases, such as “maybe”, “like”, “you know”, “I think”, “I see”, etc., to soften their statements and express uncertainty. Furthermore, the research finds that hedging is strategically utilized as a means to evade answering difficult questions, diplomatically discuss controversial topics, and protect personal image and credibility. By adopting a hedging approach, participants create an environment conducive to open dialogue, encouraging diverse viewpoints. The findings of this research contribute to the role of hedging in shaping the discourse. The insights gained from this study can be of value to communication scholars, media practitioners, and anyone interested in comprehending the intricacies of language use in American talk show settings. Also, the study serves as a stepping stone for further research on linguistic strategies used in various media contexts and their impact on audience perceptions and engagement.

https://doi.org/10.48081/WJJS4338

2023

Выпуск 3

The article deals with the cognitive nature of proverbs-sayings and winged words in the language of ancient Turkic written monuments. The article aims to reveal the worldview function, the cognitive essence of proverbs and sayings, and winged words collected from ancient Turkic written monuments. They are a golden link that connects people’s lives past and present that is, a spiritual treasure that continues spiritual and cultural traditions, preserved in the mind of a person, society’s memory, language, and mentality. Winged words, proverbs, and sayings in the language of the ancient Turkic written monuments we are considering are also lexical units that provide an informational explanation when defining a conceptual system. In the course of the study, it was found that the concept of “man” occupies the main place in the linguomental space of the works of medieval poets Y. Balasaguni, M. Kashkari, A. Yugineki, S. Sarayi, A. Navoi, R. Khorezmi, it was determined that their winged words and proverbs and sayings have a conceptual meaning. Proverbs and sayings about human dignity, behavior, morals, fame, and honor, supplement the concept of “man” with units that reflect universal human values, such as “satisfaction” as well as “honor, shame”, “heroism”, “generosity” etc. were analyzed with their opposite meanings – “disgrace”, “cowardice”, “stinginess” in the language of written monuments. The conceptual meaning of the symbolic data with the numerals “two, four, thousand” related to the concept “man” was also taken into account. The article deals with the cognitive nature of proverbs-sayings and winged words in the language of ancient Turkic written monuments. The article aims to reveal the worldview function, the cognitive essence of proverbs and sayings, and winged words collected from ancient Turkic written monuments. They are a golden link that connects people’s lives past and present that is, a spiritual treasure that continues spiritual and cultural traditions, preserved in the mind of a person, society’s memory, language, and mentality. Winged words, proverbs, and sayings in the language of the ancient Turkic written monuments we are considering are also lexical units that provide an informational explanation when defining a conceptual system. In the course of the study, it was found that the concept of “man” occupies the main place in the linguomental space of the works of medieval poets Y. Balasaguni, M. Kashkari, A. Yugineki, S. Sarayi, A. Navoi, R. Khorezmi, it was determined that their winged words and proverbs and sayings have a conceptual meaning. Proverbs and sayings about human dignity, behavior, morals, fame, and honor, supplement the concept of “man” with units that reflect universal human values, such as “satisfaction” as well as “honor, shame”, “heroism”, “generosity” etc. were analyzed with their opposite meanings – “disgrace”, “cowardice”, “stinginess” in the language of written monuments. The conceptual meaning of the symbolic data with the numerals “two, four, thousand” related to the concept “man” was also taken into account.

https://doi.org/10.48081/BXUW4046

2023

Выпуск 3

This article is devoted to the place and practical significance of the use of adapted texts in teaching foreign languages, the theoretical analysis of arguments against the use of authentic texts in teaching reading and results of pedagogical experiment comparing the use of authentic and adapted versions of “The Count of Monte Cristo” by Alexandre Dumas. The relevance of this issue is justified with the fact that the use of authentic texts in the methodology of teaching foreign languages can be inefficient due to the complexity of the content and learner’s language competence. Therefore, quantitative and qualitative limitation of the text material can be required, that is, the need to adapt to the certain level. Based on the above ways of organizing work with authentic adapted and authentic materials, we conducted methodological experiment to compare students’ level of comprehension when reading from authentic and adapted versions. Firstly, the learners read authentic version and then adapted version of “The Count of Monte Cristo”. As a result of comprehension test, it was revealed that the average number of learner’s correct answers grew from 45% to 85% when they started reading the adapted version of text material. This finding suggests that implementing adapted literary texts into teaching process can create a good learning environment and enhance students’ level of comprehension at the beginning stages of learning.

https://doi.org/10.48081/CSPX2939

2023

Выпуск 3